Tarihi Diyarbakır Dicle (on gözlü) köprüsü`nün sonlu eleman yöntemiyle analizi

Abstract

Kültürel mirasımızın önemli bir parçası olan tarihi yapıların en önemlilerinden biri de tarihi köprülerdir. Türkiye sınırları içerisinde Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden günümüze ulaşan çok sayıda tarihi köprü bulunmaktadır. Bu tarihi yapılar deprem gibi doğal afetler, çevresel etkiler ve yetersiz bakım sonucunda zarar görerek servis ömrünü doldurmaktadır.Bu çalışmada Diyarbakır İlinin Merkez Sur İlçesindeki Dicle Nehri üzerinde bulunan tarihi Dicle (On Gözlü) Köprüsü Sap2000 programında modellenerek tarihi yapının mevcut sismik performansının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Zaman tanım alanında yapılan analizler sonucunda her bir deprem kaydına ait yer değiştirme ve gerilme değerleri ile elde edilen sonuçlar birbirleri ile karşılaştırılarak köprünün sismik davranış sonuçları karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda; tarihi yapıda meydana gelebilecek maksimum gerilmeler ve yer değiştirmeler belirlenmiştir.`Tarihi Yapıların Deprem Risklerinin Yönetimi Kılavuzunda` yer alan performans düzeylerine karşılık gelen hesap yöntemleri ve sınır durumlarına göre yapının azaltılmamış deprem yükü (1992, Erzincan) etkisinde performans seviyesine ait bulgular incelenmiştir. Bu bulgular ışığında tarihi köprünün performans düzeyi belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Dicle (on gözlü) köprü, Tarihi yapılar, Sonlu elemanlar yöntemi, Zaman tanım alanında dinamik analiz

One of the most important historical structures that are an important part of our cultural heritage is the historical bridges. Within Turkey there are many historical bridges that have survived from Roman, Byzantine, Seljuk and Ottoman period. These historical buildings are damaged as a result of natural disasters such as earthquakes, environmental impacts and insufficient maintenance. In this study, the historical Tigris (Ten Eyed) Bridge on the Tigris River where located in the Central Sur District of Diyarbakır Province was modeled on the Sap2000 program and the current seismic performance of the historical structure was evaluated. As a result of the analyzes made in the time domain, the results of the displacement and tensile values of each earthquake record were compared with each other and the seismic behavior results of the bridge were evaluated comparatively. As a result of the evaluations; maximum tensile and displacements that can occur in the historical structure were determined.According to the calculation methods and the boundary conditions corresponding to the performance levels in the `Guidelines for the Management of Earthquake Risks of Historical Buildings`, the findings of the performance level under the influence of the unstructured earthquake load (1992, Erzincan) were examined.In the light of these findings, the performance level of the historical bridge was determined.Keywords: Tigris (ten eyed) bridge, Historical constructions, Finite element method, Dynamic analysis in time domain