Yarım diallel (6x6) pamuk melezlerinde Verticillium solgunluğu hastalığına dayanıklılık ve bazı agronomik özelliklere ilişkin uyum yeteneklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, farklı özellikleri ile dikkati çeken Gossypium hirsutum L. türüne ait 6 pamuk (PG-510-7, PG-53-KT-2, İH-82-Y-1, Lydia, İH-26-K-5, Tamcot Camd-ES) genotipi ve bu genotiplerin yarım diallel (6x6) melez yöntemi uyarınca melezlenmesi ile elde edilen 15 adet F1 melez kombinasyonu materyal olarak kullanılarak amik ovası koşullarında, 2016-2017 yıllarında yapılmıştır. Çalışmaya ilişkin deneme Tesadüf Blokları Deneme Deseni uyarınca 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Verilerin analizi, Griffing (1956) tipi yarım diallel melez yöntemi (yöntem 2, model 1) uyarınca SAS istatistik paket programı aracılığı ile yapılmıştır. Çalışmada incelenen özellikler yönünden, genetik yapıyı irdelemek; üstün anaç ve F1 melez kombinasyonlarını belirlemek ve yapılacak ıslah çalışmaları için uygun melez kombinasyonlar belirlemek amaçlanmıştır. İncelenen özellikler yönünden, genotip (anaçlar ve F1 melez kombinasyonları) ortalamaları arasındaki farklılıkların bitki boyu, boğum sayısı, odun dalı sayısı, koza sayısı, koza kütlü ağırlığı, 100 tohum ağırlığı, kütlü verimi, çırçır randımanı, yaprak semptomlarına göre hastalık indeksi ve iletim demeti semptomlarına göre hastalık indeksi değerleri için istatistik olarak % 1 düzeyinde önemli, meyve dalı sayısı özelliği yönünden ise önemsiz olduğu saptanmıştır. Genel uyum yeteneği varyansının özel uyum yeteneği varyansına oranına göre bitki boyu, boğum sayısı, odun dalı sayısı, meyve dalı sayısı, koza sayısı, koza kütlü ağırlığı, 100 tohum ağırlığı, çırçır randımanı, yaprak semptomlarına göre hastalık indeksi ve iletim demeti semptomlarına göre hastalık indeksi özelliklerinin yönetiminde eklemeli, kütlü verimi özelliğinin yönetiminde ise eklemeli olmayan gen etkilerinin etkin olduğu sonucuna varılmıştır.

This study was performed in 2016-2017 under the conditions of Amik Plain by using 6 cotton (Gossypium hirsutum L) genotypes (PG-510-7, PG-53-KT-2, İH-82-Y-1, Lydia, İH-26-K-5, Tamcot Camd-ES) with different characteristics and 15 hybrid combinations obtained by hybridization of these genotypes according to half diallel hybrid method The trial was established as 3 replications according to Randomized Complete Block Design. Data were analyzed by the SAS statistical package program according to Griffing (1956) type half diallel hybrid method (method 2, model 1). The aim of this study was to investigate the genetic structure in terms of the examined properties, to determine superior parents and F1 hybrid combinations. and to determine the appropriate hybrid combinations for next studies. In terms of examined properties, the differences between genotype averages, plant height, number of nodes, number of monopodial branches, number of boll, seedcotton weight per boll, 100 seed weight, seedcotton yield, gin turn-out, disease index according to leaf symptoms and disease index according to the symptoms of transmission tissue It was found to be significant at the level of 1 %, however, insignificant for number of sympodial branch. According to the ratio of general adaptability variance to specific adaptability variance, plant height, number of nodes, number of monopodial branches, for number of sympodial branch, number of boll, seedcotton weight per boll, 100 seed weight, gin turn-out, disease index according to leaf symptoms and disease index it is concluded that additive gene effects are effective in the management of their properties. however, it was concluded that non-additive gene effects were effective in the management of seedcotton yield.