Kahramanmaraş ili kiraz bahçelerinde fitoplazmaların PCR/RFLP analizleriyle tanılanması, karakterizasyonu ve olası vektörlerin belirlenmesi

Abstract

Türkiye' de kiraz ağaçlarında fitoplazmalar ile ilgili çalışmalar çok sınırlı olup, vektörleri konusunda detaylı bir çalışma yürütülmemiştir. Bu çalışmada, Kahramanmaraş ilinde yetiştirilen kiraz ağaçlarındaki fitoplazmaların varlığı PCR-RFLP analizleri ile belirlenmiş, hem fitoplazmaların hem de böceklerin konukçusu olan yabancı otlarda fitoplazmaların varlığı belirlenmiş, fitoplazma ile enfekteli kiraz bahçelerinden ve çevredeki yabancı otlardan olası fitoplazma vektörü böcekler teşhis edilmiş, böcek bünyesinde fitoplazma varlığı moleküler yöntemlerle araştırılmış, vektör böceklerle deneysel taşıma çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışmada kiraz ağaçlarında gözlenen en yaygın simptomlar kısmi dal kurumaları, aşırı sürgün oluşumu ve çiçek tomurcuklarının ve yapraklarının sık gelişimi, sararma ve dalların uçlarında çıplaklaşma olmuştur. Kiraz bahçelerinde bulunan yabancı otlarda ise virüs simptomlarına benzer mozaik, sararma ve damar bantlaşma simptomları gözlenmiştir. Yapılan arazi çalışmaları sonucunda toplam 52 kiraz, 5 vişne ve 4yabancı ot örneği toplanmış olup, Nested-PCR analizleriyle testlenen kirazlardan 5 tanesinde fitoplazma saptanırken (%9.61), vişne ve yabancı ot örneklerinde fitoplazma saptanamamıştır. Kiraz örneklerinin RFLP analizlerinde bu fitoplazmaların Ca. P. prunorum, ve Ca. P. pyri oldukları belirlenmiştir. Kiraz bahçelerinden Cicadellidae familyasına ait 796 adet böcekten 127 tanesi fitoplazma açısından pozitif olarak saptanmış olup böcek bünyesinde fitoplazma enfeksiyon oranı %15.95 olarak belirlenmiştir. Fitoplazmaların deneysel taşıma çalışmalarında 10 adet kiraz bitkisinin 7 tanesinin 16SrI (Aster sarılığı fitoplazması, Ca. P. asteris) ile enfekteli olduğu, denemede kullanılan Psammotettix striatus bireylerinin bünyesinde 16SrI fitoplazma enfeksiyon oranının %18,43 olduğu belirlenmiştir.

There are very limited studies on sweet cherry tree phytoplasmas in Turkey, but not any information of their vectors. In this study, presence of phytoplasmas in sweet cherry trees growing in Kahramanmaraş province was detected by PCR-RFLP analysis, the presence of phytoplasmas in weeds which are the host of vectors and phytoplasmas, the vector species collected from phytoplasma infected sweet cherry trees and from weeds grown in and around of cherry orchards were identified, the presence of phytoplasmas in vectors were determined by molecular methods and the experimental transmission trials were done. In this study, the most common symptoms observed on sweet cherry trees were yellowing, partial shoot drying, proliferation, çiçek tomurcuklarının ve yapraklarının sık gelişimi, yellowing, baring of shoot terminals. The weeds found in sweet cherry orchards showed virus-like symptoms such as mosaic, yellowing and vein banding symptoms. Totally 52 sweet cherry, 5 sour cherry and 4 weed samples were collected from surveyed regions and according to nested-PCR analysis 5 sweet cherry trees were found infected by phytoplasma (9.61), but phytoplasma was never found in sour cherry trees and weed samples. RFLP analyses of sweet cherry samples showed that these phytoplasmas were Ca. P. prunorum and Ca. P. pyri. 127 out of 796 insects belongs to Cicadellidae family collected from sweet cherry orchards were found phytoplasma positive, and the infection rate of phytoplasma in insects was detected as 15.95%. In experimental transmission trials, 7 out of 10 young sweet cherry plants were found infected with 16SrI (Aster yellows phytoplasma, Ca. P. asteris) and the infection rate of 16SrI group phytoplasma in Psammotettix striatus specimen used in transmission trials was detected as 18,43%.