Hatay ili turunçgil bahçelerinde akdeniz meyve sineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)`nin cezbediciler ile kontrolü ve zarar oranının belirlenmesi

Abstract

Akdeniz meyve sineği (AMS), Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae), ülkemizde turunçgillerin önemli bir zararlısıdır. Çalışma 2016-2017 yıllarında Hatay ili Turunçgil bahçelerinde Akdeniz meyve sineğinin cezbediciler ile kontrolü ve zarar oranının belirlenmesi amacı ile yürütülmüştür. 2016 yılında iki adet Dörtyol Bahçe70 de bulunan satsuma mandalin çeşidinde ve iki adet Reyhanlı Narpak tarım işletmelerinde bulunan W-murcott mandalin çeşitinde deneme yapılmıştır. 2017 yılında iki adet Dörtyol Bahçe70 de bulunan satsuma mandalin çeşidi üzerinde deneme yapılmıştır. Çalışmada SEDQ tipi tuzaklar ve amonyum asetat (AA), amonyum karbonat (AC), amonyum bikarbonat (AB), amonyum asetat+amonyum karbonat (AA+AC), amonyum asetat + trimethylamin + putrescine (AA+TMA+P) ve amonyum asetat + trimethylamin + cadaverine (AA+TMA+C) gibi cezbidiciler kullanılmıştır. Çalışmanın birinci yılında SEDQ tuzaklar ile beraber AA, AC, AA+AC, AA+TMA+P ve AA+TMA+C gibi cezbediciler Dörtyol Bahçe70'deki iki denemede ve Reyhanlı Narpak tarım işletmesindeki iki denemede beş tekerrürlü ve tesadüf deneme desenine göre her üç ağaca bir tuzak gelecek şekilde yapılmıştır. İkinci yılda ise SEDQ tuzaklar ile beraber AA, AC, AB, AA+TMA+P ve AA+TMA+C gibi cezbediciler Dörtyol Bahçe70'deki iki denemede beş tekerrürlü ve tesadüf deneme desenine göre her üç ağaca bir tuzak gelecek şekilde yapılmıştır. Zarar oranları, her denemede tuzakların asıldığı ağaçları haricinde rastgele seçilmiş 300 meyvenin değerlendirilmesi sonucu elde edilmiştir.2016 yılında Bahçe70'deki birinci denemede cezbedici tuzaklar tarafından 1899 adet, ikinci denemede 936 adet AMS ergini yakalanmıştır. Birinci denemede amonyum asetat + trimethylamin + putrescine (AA+TMA+P) karışımına sahip tuzaklar, ikinci denemede amonyum asetat+ trimethylamin + cadaverine (AA+TMA+C) karışımına sahip tuzaklar tarafından en fazla sayıda AMS ergini yakalanmıştır. Narpak tarım işletmesinde bulunan W-murcott mandalin çeşidindeki birinci denemede cezbedici tuzaklar tarafından 1813 adet, ikinci denemede 1177 adet AMS ergini yakalanmıştır. Birinci denemede Amonyum asetat (AA), ikinci denemede amonyum asetat + amonyum karbonat (AA+ AC) karışımına sahip tuzaklar tarafından en fazla sayıda AMS ergini yakalanmıştır. 2017 yılında Bahçe70'deki birinci denemede cezbedici tuzaklar tarafından 2338 adet, ikinci denemede 815 adet AMS ergini yakalanmıştır. Birinci denemede amonyum asetat (AA), ikinci denemede amonyum asetat + trimethylamin + putrescine (AA+TMA+P) karışımına sahip tuzaklar tarafından en fazla sayıda AMS ergini yakalanmıştır. 2016 yılında Bahçe70 deki satsuma mandalin çeşidinin birinci denemesinde %3,2, ikinci denemesinde %3,8 oranında AMS zararı belirlenmiştir. Aynı yıl Narpak tarım işletmelerinde bulunan w-murcott mandalin çeşidindeki birinci denemesinde %12,4, ikinci denemesinde ise %18,2 oranında AMS zararı belirlenmiştir. 2017 yılında Bahçe70 deki satsuma mandalin çeşidindeki birinci denemede AMS zarar oranı 4,5 % olarak, ikinci deneme 6% olarak belirlenmiştir.

Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitate (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae) is one of the most important pests of citrus fruits in Turkey. The study was carried out in 2016-2017 to control and determine the damage ratio of Mediterranean fruit fly by attractants in citrus orchards in Dörtyol and Reyhanlı districts of Hatay province, Turkey. In 2016, the study was conducted in four citrus orchards. Two of them contained satsuma mandarin variety located at Bahçe70 in Dörtyol district and the other two contained w-murcott mandarin varitey located at Narpak farms in Reyhanlı district. In 2017, the study was conducted in two citrus orchards containing satsuma mandarin variety located at Bahçe70 in Dörtyol district. The SEDQ type traps with attractants ammonium acetate (AA), ammonium carbonate (AC), ammonium bicarbonate (AB), trimethylamine (TMA), putrecine (P), cadaverine (C) with different ratios, and their double and triple mixtures were used. In 2016, SEDQ type traps with AA, AC, AA+AC, AA+TMA+P and AA+TMA+C attractants were used in two trials in Dörtyol and two trials in Reyhanlı districts of Hatay province. Traps were arranged as randomized completed block design with 5 replications and hanged to be one trap for every other 3 trees. In 2017, SEDQ type traps with AA, AC, AB, AA+TMA+P and AA+TMA+C attractants were used in two trials in Dörtyol district of Hatay province. Traps were arranged as randomized completed block design with 5 replications and hanged to be one trap for every other 3 trees. Damage ratios were determined by evaluation of randomly chosen 300 fruits for each trial except the fruits of the trap hanged trees.In 2016 at Bahçe70, 1899 adults in the first and 936 adults in the second trial were caught by the traps. The highest numbers of adults were caught by AA + TMA + P mixture traps in the first and AA+TMA+C mixture traps in the second trial. In 2016 at Narpak farm, 1813 adults in the first and 1177 adults in the second trial were caught by the traps. The highest numbers of adults were caught by AA traps in the first and AA+AC mixture traps in the second trial. In 2017 at Bahçe70, 2338 adults in the first and 815 adults in the second trial were caught by the traps. The highest numbers of adults were caught by AA traps in the first and AA+TMA+P mixture traps in the second trial.The damage caused by the pest significantly differed according to the years. In 2016, the damage ratios on satsuma mandarin were determined to be 3.2 % in the first trial and 3.8% in the second trial. The damage ratios at w-murcott mandarin were determined to be 12.4 % in the first trial and 18.2% in the second trial. In 2017, the damage ratios on satsuma mandarin were determined to be 4.5 % in the first trial and 6% in the second trial.