Kırşehir ili Akkaraman koyunlarında ek yemlemenin süt verimi ve kuzuların gelişimine etkisi

Abstract

Bu çalışma Kırşehir ili merkeze bağlı Kuruağıl köyünde geleneksel koyun yetiştiriciliği sisteminde gebelik döneminde ek yemlemenin, koyunlarda döl ile süt verimi, kuzularda ise doğum ağırlığı, kuzu gelişimi gibi bazı verim özelliklerine etkisini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Hayvan materyali olarak, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırma ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından desteklenen `Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı` projesi kapsamındaki bir sürüden 135 baş koyun ve bu koyunlardan doğan kuzular kullanılmıştır. Deneme materyali koyunlara gebeliğin son 6 haftasında normal beslemenin yanında ek yemleme yapılmıştır. Deneme üç gruptan oluşmuştur. Birinci grup samana ilave olarak 400 g ek yem verilmiş, ikinci grup samana ilave olarak 800 g ek yem verilmiş ve üçüncü grup ise kontrol grubu olarak belirlenmiştir. Doğan kuzuların doğum ağırlıkları ve 3 aylık yaştaki (sütten kesim ağırlığı) canlı ağırlıkları tartılarak kayıt edilmiştir. Süt veriminin hesaplanabilmesi amacı ile doğumdan bir ay sonra başlayarak üç ay süreyle, analarda sağım yapılmıştır. Koç altı koyuna ve doğuran koyuna göre döl verimi ve doğum oranı %100 olarak hesaplanmıştır. Doğum yapan koyunların tek ve ikiz doğum oranları birinci grupta sırasıyla; %91.1, %8.9; ikinci grupta %68.9, %31.1 ve kontrol grubunda ise %86.7, %13.3 olarak hesaplanmıştır. Doğum ağırlıkları birinci grup, ikinci grup ve üçüncü grup erkek ve dişi kuzularda sırasıyla; 5.3±0.12, 4.7±0.10; 5.7±0.24, 5.4±0.11; 5.3±0.15, 4.8±0.10 kg olarak tespit edilmiş olup, birinci ve üçüncü grup kuzular benzer (P>0.05), ikinci grup kuzular ise diğerlerinden farklılık göstermişlerdir (P<0.01). Tek doğan kuzularda doğum ağırlığı bakımından gruplar arasında istatistiksel olarak bir fark bulunmamıştır(P>0.05). Çalışmada kuzuların 3 aylık canlı ağırlığı bakımından gruplar arası farklar istatistiki olarak önemli bulunmuştur (P<0.05). Deneme gruplarında tek doğum yapan koyunların erkek ve dişi kuzularında sütten kesim ağırlıkları sırasıyla 28.3±0.96, 25.3±1.26; 30.3±1.38, 28.2±0.65; 32.5±0.81, 29.4±0.8 kg; ikiz doğum yapan koyunların erkek ve dişi kuzularında ise sırasıyla; 27.3±2.68, 24.6±1.55; 28.3±0.70, 26.9±0.70; 31.2±1.48, 27.2±1.00 kg olarak tespit edilmiştir. Koçaltı koyun sayısı tüm gruplarda 45 baş olarak planlanmıştır. Doğan kuzuların yaşama gücü %100 olarak bulunmuştur. Yapılan çalışmada laktasyon süt verimi II. grupta 41,5±1,0, minimum ve maksimum süt verimleri 24.6 ve 63.6 kg olarak tespit edilmiştir. III. grupta ise laktasyon süt verimi, minimum ve maksimum süt verimi değerleri sırası ile 31.7±0.8, 21.5 ve 45.6 kg olarak tespit edilmiştir. Yapılan istatistiki değerlendirmede laktasyon süt verimi bakımından II. ve III. gruplar arasında istatistiki olarak önemli fark saptanmıştır (P<0.05).Anahtar Kelimeler: Akkaraman, gebelik, döl verimi, yaşama gücü

The objective of this study was to determine the effects of supplementary feeding in the third part of gestation on litter size and milk yield in sheep and growth performance of lambs. It was conducted under the farm condition in traditional Akkaraman Sheep Husbandary System in Kuruağıl village of Kırşehir Province. The animal material were chosen from the farmer's herd that are in `The Small Ruminants Breeding Project Under Farmers Conditions` which is supported by the Ministry of Agriculture and Forestry of Turkish Republic. 135 sheep and their newborn lambs were used.The sheep material of experiment were given supplementary concentrated feed in the last 6 weeks of gestation plus to normal feding regime. The trial were consist of 3 groups, 45 sheep in each one. The first group had wheat straw 400 gr/head concentrated, the second one had wheat straw 800 gr/head concentrated and the third one assigned as the control group. Birth weight and weaning weight (3 months age w.) of each lamb were taken. Milk control of sheep at morning and evening milkings were done 3 times started after a month of lambing in order to calculate the lactation milk yield. By the analayzing of obtained data, birth weight of male and female lambs of first, second and third trial groups were found to be as 5.3±0.12, 4.7±0.10; 5.7±0.24, 5.4±0.11; 5.3±0.15, 4.8±0.10 kg respectively and first and third trial group lambs were similar but the second group lambs were statistically different. In the trial groups, weaning weight of male and female lambs of single lambed sheep were 28.3±0.96, 25.3±1.26; 30.3±1.38, 28.2±0.65; 32.5±0.81, 29.4±0.8 kg respectively; weaning weight of male and female lambs of twin lambed sheep 27.3±2.68, 24.6±1.55; 28.3±0.70, 26.9±0.70; 31.2±1.48, 27.2±1.00 kg respectively were determined. The difference in weaning weight between groups was found to be important. No statistical diffence in birth weight of single born lambs was found between trial groups. There were 45 sheep in each trial group at tupping. According to the number of sheep at tupping and number of lambed sheep, the litter size and birth rate were calculated to be 100%. Single and twin birth rate of lambed sheep in first, second and control group were calculated as %91.1, %89; %68.9, %31.1 and %86.7, %13.3, respectively. The survival rate of lambs was found to be as 100%. By analyzing the obtained data on lactation performance, lactation milk yield and minimum, maximum production values were found to be as 41.5±1.0 kg, 24.6 and 63.6 kg in the II.group, respectively. The mentioned lactation values for the III. group with the same order were calculated as 31.7±0.8, 21.5 and 45.6 kg, respectively. Statisticaly important differences between groups were determined (P<0.05). Due to some practical deficiencies, the I. group couldn't be included in evaluation.Key Words: Akkaraman Sheep, gestation, litter size, survival rate