Bazı ayva anaçlarının sık dikilen hafifçukurgöbek yenidünya çeşidinde vegetatif büyüme ve meyve kalitesi üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışma, 2018-2019 yıllarında, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümünün Tayfur Sökmen Kampüsü'nde bulunan araştırma alanındaki yenidünya parselinde yürütülmüştür. Çalışmanın amacı, farklı ayva klon anaçlarının Hafif Çukurgöbek yenidünya çeşidinin fenolojik özellikleri, vegetatif büyümesi ve meyve kalitesi üzerine etkisini araştırmaktır. Denemede; Quince-A, Quince-C ve BA-29 ayva anaçları üzerine aşılı, 1.0 m x 0.5 m sıra arası ve sıra üzeri aralıklarla dikilmiş, Hafif Çukurgöbek yenidünya çeşidi kullanılmıştır. Çalışmada yer alan anaç/çeşit kombinasyonlarının fenolojik gözlemlerinin yanı sıra meyve pomolojik analizleri ile vegetatif büyüme durumları belirlenmiştir. Meyve kalitesini belirlemek için, her çeşit/anaç kombinasyonundan 50 meyve alınmış ve bunlarda; meyve ağırlığı (g), meyve boyutları (mm), çekirdek ağırlığı (g), et/çekirdek oranı (%), suda çözünebilir kuru madde oranı (SÇKM) (%), titre edilebilir toplam asitlik (TA) (%), pH gibi fiziksel ve kimyasal ölçüm ve analizler yapılmıştır. Meyve olgunlaşması, her iki yılda da en erken BA-29 anacında olmuştur. Çiçeklenme ve meyve tutum oranları bakımından anaçların etkisi yıllara göre farklılık göstermiştir. Her iki yılda da derimi yapılan meyve oranında en düşük değeri, Quince-A anacı vermiş olup, Quince-C ve BA-29 birbirlerine yakın değerler vermişlerdir. Meyve ağırlığı ve meyve boyutları bakımından en yüksek değerlerin, anacı Quince-C olan bitkilerden elde edildiği ve bunu anacı BA-29 olan bitkilerin izlediği; en düşük değerlerin ise anacı Quince-A olan bitkilerden elde edildiği belirlenmiştir. Quince-C anacı, tohum sayısı, tohum ağırlığı ve et/tohum oranı bakımından da öteki iki anaca göre daha yüksek değerler vermiştir. Bu özellikler bakımından anaçlar arasındaki farklılıklar istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Suda çözünebilir kuru madde (SÇKM) değeri bakımından BA-29 ve Quince-A birbirlerine yakın değerlere sahip olurken, en düşük değere Quince-C anacı sahip olmuştur. Titre edilebilir toplam asitlik ve pH bakımından anaçlar arasındaki farklılık istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır. Yıllık sürgün uzunluğu, kalem ve anaç çapı bakımından Quince-C anacı, Quince-A ve BA-29 anaçlarına göre daha yüksek değerler vermiştir. Vegetatif parametreler açısından anaçların gösterdiği farklılıklar, istatistiksel olarak % 1 düzeyinde önemli bulunmuştur. Bu çalışmadan elde edilen veriler, yenidünya yetiştiriciliğinde bodur anaç olarak ayva anaçlarının kullanılmasının mümkün olduğunu göstermektedir.2020, 66 sayfaAnahtar Kelimeler: Yenidünya, ayva anaçları, meyve kalitesi, vegetatif büyüme

This study was carried out in the loquat orchard in the research area located at Tayfur Sökmen Campus, Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, Hatay Mustafa Kemal University, Hatay, Turkey in 2018-2019. The aim of this study was to investigate the effect of different quince clone rootstocks on phenological characteristics, vegetative growth and fruit quality of Hafif Çukurgöbek loquat cultivar. In the trial, Hafif Çukurgöbek loquat cultivar budded on Quince-A, Quince-C and BA-29 rootstocks, and planted at 1.0 m x 0.5 m inter and intra-row spacing, respectively, was used. In addition to phenological observations of cultivar/rootstock combinations, vegetative growth conditions and fruit pomological properties were determined. In order to determine the fruit quality, a total of 50 fruits were taken from each cultivar/rootstcock combination and physical and chemical measurements and analyzes were carried out including fruit weight (g), fruit dimensions (mm), seed weight (g), flesh/seed ratio (%), total soluble solids (TSS) (%), titratable total acidity (TA) (%), pH. Fruit ripening was the earliest in BA-29 rootstock in both years. The effect of rootstocks on flowering and fruit set rates differed by years. Quince-A rootstock yielded the lowest value in the ratio of fruit harvested in both years, and Quince-C and BA-29 gave close values to each other. It was determined that the highest values in terms of fruit weight and fruit sizes were obtained from the plants of Quince-C rootstock and followed by the plants of BA-29 rootstock; and the lowest values were obtained from the plants of Quince-A rootstock. Quince-C rootstock yielded higher values in terms of seed number, seed weight and flesh/seed ratio than the other two rootstocks. Differences between the rootstocks in terms of these characteristics were found to be statistically significant. BA-29 and Quince-A rootstocks had similar values in terms of total soluble solids, while Quince-C rootstock had the lowest value. Differences between the rootstocks in terms of titratable total acidity and pH were not found to be statistically significant. Quince-C rootstock gave higher values in terms of annual shoot length, scion and rootstock diameter compared to Quince-A and BA-29 rootstocks. The differences between the rootstocks in terms of vegetative parameters were found to be statistically significant at 1% level. The data obtained from this study show that it is possible to use quince rootstocks as dwarf rootstocks in loquat cultivation.2020, 66 pagesKey Words: Loquat, quince rootstocks, fruit quality, vegetative growth