Zonguldak yöresi türbe, yatır ve ziyaret yerleri etrafında oluşan inanış ve uygulamalar

Abstract

Batı Karadeniz'in köklü tarihî geçmişine sahip Zonguldak yöresi, bünyesinde barındırdığı zengin kültürel miraslar ile araştırmacıların türlü çalışmalarına kaynak oluşturmaktadır. Yörenin tarihî ve sosyal geçmişine aydınlık olan kültürel değerlerin başını türbe, yatır ve kutsal olarak atfedilen ziyaret yerleri çekmektedir. Zonguldak yöresinde yaptığımız araştırmada gün yüzüne çıkmamış ya da sınırlarını aşamamış birden fazla türbe, yatır ve kutsal sayılan ağaç, taş, dağ, mağara, su, vb. yapılar tespit edilmiştir. Bu yerlerden bir kısmı yöre halkının nezdinde canlılığını korur iken bir kısmı zaman içinde önemini kaybetmiştir. Manevi bir güce sahip olduğu belirtilen bu yerler, birebir yaptığımız mülakatlarda fotoğraf, ses ve video kaydına alınarak arşivlenmiştir.Araştırmamız giriş, beş ana bölüm, sonuç, kaynakça, fotoğraflar, yöre haritası, sözlü kaynakların kimlik bilgileri ve kaynak şahıslara yöneltilen soruların bulunduğu ekler kısmından meydana gelmektedir. Giriş kısmında teorik bilgi, çalışmanın amacı yöntem ve tekniklerinden, birinci bölümde Zonguldak yöresinin tarihî, coğrafî, ekonomi ve eğitim hayatından bahsedilmiştir. İkinci bölümde Zonguldak yöresinde ziyaret yerleri üzerine yapılan çalışmalar ve bu yerler hakkındaki bazı tanımlamalar, üçüncü bölümde yörede tespit edilen türbe, yatır ve ziyaret yerleri hakkında bilgiler verilmiştir. Dördüncü bölümde bu yapıların Türk inanış ve düşünce kalıpları çerçevesinde değerlendirilmesi yapılmış, beşinci bölümde halkın gittiği bu yerlerde uyguladıkları halk inanışları örneklerle aktarılmıştır.

The territory of Zonguldak has a rooted historic past in the Western Black Sea region, and it creates resources for various types of studies by researchers with the rich cultural heritage it harbors. Leading the cultural values that illuminate the historical and social past of the region are shrines, entombed saints, and sacredly attributed places of visitation. The research we conducted in the region of Zonguldak identified more shrine, entombed saint, and tree, stone, mountain, cave, body of water, and other structures considered sacred that have come to light or that have been unable to spread beyond their borders. A portion of these places preserve their vibrancy before the local public, while a portion have lost their importance over time. These places, which are noted as having a spiritual power, were archived by taking photographs, sound records, and video recordings in interviews we conducted one on one.Our research comprises an introduction, five main chapters, a conclusion, bibliography, photographs, regional map, identification information for verbal sources, and appendices of questions directed towards living sources. The introduction section discusses theoretical information and the purpose, methods, and techniques for the study, and the first chapter mentions the historical, geographic, economic, and educational life of the Zonguldak region. The second chapter provides information about studies previously conducted over places of visitation in the Zonguldak region and some definitions about these places, and the third chapter provides information about the shrines, entombed saints, and places of visitation identified in the region. the fourth chapter evaluated these structures within the framework of Turkic beliefs and models of thinking, and the fifth chapter cited with examples the beliefs these people practiced at these places they visited.