Konut talebinin belirleyicileri: Türkiye için ardl sınır testi ve granger nedensellik testi kanıtları

Abstract

İnsanların temel ihtiyaçlarından olan konut ekonomiye yön veren başat bir sektör haline gelmiştir. Konut piyasası konut arzı ve konut talebine bağlı olarak değişim sergilemektedir. Detaylı bulgulara ulaşabilmek için konut ekonomisi literatüründe konut arzı ve konut talebi ayrı ayrı analiz edilmektedir. Bu çalışmada Türkiye'nin konut talebi ve konut talebinin belirleyicileri üzerine odaklanılmaktadır. Bu çalışmanın temel motivasyonu, Türkiye üzerine yapılan konut talebi çalışmalarının hem nicelik hem de nitelik olarak yeterli olmayışıdır. Diğer çalışmalardan farklı olarak bu çalışmada; i) konut talebinin teorik temelleri konutun kullanıcı maliyeti teorisine dayandırılmaktadır, ii) literatürdeki birbiriyle uyumsuz ve tartışmalı olan bulgular tekrar analiz edilmektedir, iii) ekonometri literatüründeki güncel uygulamalara yer vermektedir. Böylece bu çalışmada konut talebinin belirleyicileri bir kez daha incelenerek literatüre katkı sağlamak amaçlanmıştır. Bu çalışmada konut talebini belirleyen değişkenler; fiyat, konut bakım onarım maliyeti, konut kirası, konut kredisi faiz oranı, yabancılara konut satışı, beklentiler ve gelirdir. Değişkenlerin seçiminde teoriler kadar verilerin bulunabilirliği de önemli rol oynamıştır. Ekonometrik analizde 2013:1 - 2018:7 arası aylık veriler kullanılarak ARDL modeli tahmin edilmiş ardından kısa ve uzun dönem ilişkiler incelenirmiştir. Son olarak bulguların sağlamlığını sınamak için Granger nedensellik testi de yapılmıştır. Sonuç olarak konut fiyatının, gelir beklentisinin ve yabancıya konut satışının konut talebini artırdığı bulunmuştur. Ayrıca konut talebinin artmasında en etkili faktörlerin fiyat ve gelir olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuç Türkiye'de konutun bir yatırım aracı olarak algılandığının göstergesi olabilir. Konut kredi faizi ve konut kirasının ise konut talebini negatif etkilediği bulunmuştur. Konut bakım onarım maliyetinin konut talebi üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisine ulaşılamamıştır.

One of the basic needs of people, housing has become a dominant sector steering the economy. The housing market changes to housing supply and housing demand. To reaching detailed findings, housing demand and housing supply are separately analyzed in the housing economics literature. In this study, it is focused on housing demand and determinants of housing demand of Turkey. The main motivation of this study is that studies on housing demand of Turkey are insufficient in terms of both quantity and quality. Unlike from other studies, in this study i) theoretical basis of housing demand rest on user cost theory of housing, ii) noncompatible with one another and arguable finding in the literature are reanalyzed, iii) contemporary application in econometrical literature are given place. So reevaluating the determinants of housing demand, it is aimed to contribute to the literature. In this study, variables determining housing demand are price, housing maintenance and repair cost, housing rent, housing credit interest rate, housing sales to foreigners, expectations, and income. In the determination of variables, availability of data takes a role as far as theories. In econometrical analyzes, using monthly data between 2013:1 and 2018:7, an ARDL model is estimated and then long term and short term relationships are analyzed. Lastly, to test the robustness of findings, the Granger non-causality test is performed. As a consequence, it is found that housing price, income and housing sell to foreigners increase the housing demand. Furthermore, the most effective factors leading to an increase in housing demand are housing price and income. The findings may be an indicator that housing is perceived as an investment instrument in Turkey. Although it is found that housing credit interest rate and rent affect negatively housing demand. It is reached that there is no statistically significant effect of housing maintenance and repair cost on housing demand.