Multipl skleroz hastalarında baş ağrısı ile multipl sklerozun klinik ve radyolojik özellikleri arasındaki ilişkinin araştırılması

Abstract

Amaç: Multipl skleroz(MS) ve baş ağrısı arasında tam olarak açıklanmamış ilişki söz konusudur.[1]. Bu çalışmada MS hastalarında primer baş ağrısı prevalansı ile uluslar arası baş ağrısı grubunun belirlediği kriterlere dayanarak baş ağrısı tiplendirmesinin yapılmasını ve primer baş ağrısı ile MS subtipleri, klinik ve beyin Manyetik Rezonans Görüntülemede(MRG) plak lokalizasyonu arasındaki ilişkiyi de araştırmak amaçlanmıştır.Yöntem: Çalışmaya polikliniğimize başvuran Mc Donald tanı kriterlerine göre MS tanısı alan, Fonksiyonel kayıp genişletilmiş disabilite durum skalası (EDSS) ile skorlamaları mevcut, dosyasında baş ağrısı yönünden detaylı sorgulaması yapılmış, MRG mevcut hastalar alındı. Hastaların MRG'leri retrospektif olarak değerlendirilerek plak lokalizasyonları gruplandırıldı. Bulgular: Çalışmaya katılan 320 hastanın %54,4'ünde baş ağrısı mevcuttu( %23,8=Gerilim tipi baş ağrısı(GTBA), %30,6=Migren). MS hastalarının başlangıç semptomlarına bakıldığında ilk üç sırada; polisemptomatik yakınması olanlar (%25,3), motor semptomları olanlar (%23,1) ve optik yakınmaları (%19,7) yer almaktaydı. Ortalama EDSS ise 2,6±1,9 olarak bulundu. Lezyon lokalizasyonlarına bakıldığında en fazla perikallosal lezyonlar mevcuttu. Ortalama hastalık süresi GTBA olanlarda 9,9 iken, migren tipi baş ağrısı olanlarda 4,5 yıl olarak saptandı (p<0,05). Hastaların ortalama EDSS skoru GTBA olanlarda 4,7 iken, migren tipi baş ağrısı olanlarda 1,8 olarak saptandı (p<0,001). Hastaların beyindeki ortalama total lezyon sayıları GTBA olanlarda 22,07 iken, migren tipi baş ağrısı olanlarda 15,79 olarak saptandı (p<0,001).Sonuçlar: Yaptığımız çalışmada MS hastalarında baş ağrısı sıklığını, genel popülasyondan sık ve bu hastalarda da daha yüksek oranda Migren baş ağrısı saptadık. Ortalama yaşı, hastalık süresi, plak sayısı fazla ve EDSS puanı yüksek olanlarda GTBA'nın daha yüksek oranda olduğunu gözlemledik.

The Aim: There is a relationship between multipl sclerosis(MS) and headache but it couldn't be fully explained [1] . In this study, we aimed to investigate the prevalence of primary headaches in patients with MS, to determine the type of headache acording to the criteria of ınternational headache society and to investigate the relationship between prımary headache type and MS subtype, and the relationship between the localization of plaques in the brain MRI with MS clinic.Methods: In this study,we include the patients diagnosed with MS according to the Mc Donald criteria and functional loss determined with Expanded Disability Status Scale. We include the patients who were questioned about headache characteristics in detail and the patients who have MRI previously. MRI evaluation of plaque localization of the patients were classified retrospectively.Findings: Headache in 54.4% of 320 patients participated in the study are available (23.8% tension type headache (TTH), 30.6% Migraine). When we look at the first three initial symptoms of MS patients; the patients who have polysymptomatic symptoms at the begining are (25.3%), those with motor symptoms (23.1%) and optical symptoms (19.7%) were found. The mean EDSS was 2.6 ± 1.9. When we look the lesion localization, at most Pericallosal lesions are present. Mean disease duration was 9,9 years in patients with TTH and 4,5 years in patients with migraine (p <0.05). The mean EDSS score was 4,7 in patients with TTH and 1,8 in patients with migraine (p <0.001). The average number of lesions in the brain was 22,07 in patients with TTH and 15,79 in patients with migraine (p <0.001). Results: In this study, the frequency of headache in MS patients was found to be greater than the general population and we found a higher incidence of migraine type headache in these patients. We observed that tension type of headache is more frequent in MS patients with higher ages, longer disease duration, more plaque numbers and high EDSS scores.