Şirvanlı Mahmud`un Tarih-i İbn-i Kesir tercümesinde fiiller

Abstract

`Tarih-i İbni Kesir Tercümesinde Fiiller` adlı tez çalışması, Şirvânlı Muhammed b.Mahmûd'un tercüme ettiği ve 4 ciltten oluşan eserin son cildindeki fiiller üzerine yapıldı.4. cilt üzerinde çalışma yapan Prof. Dr. M. Mehdi Ergüzel ve Dr. Arslan Tekin'inhazırlamış olduğu indekslerden yararlanılarak eserdeki fiiller; basit fiiller, türemiş fiiller,birleşik fiiller, ek-fiiller, metinlerdeki yardımcı fiillerin çekimli şekilleri ve fiilimsilerolmak üzere 6 başlıkta tasnif edildi. Fiiller tasnif edilirken, ilk olarak fiillerin yapısıhakkında bilgiler verildi. Fiil tasnifleri yapılırken, başucu kaynakçaları olarak Prof. Dr.Zeynep Korkmaz'ın Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi, Prof. Dr. TuncerGülensoy'un Türkçe El Kitabı ve Prof. Dr. Necmettin Hacıeminoğlu'nun Türk DilindeYapı Bakımından Fiiller adlı eserler kullanıldı. Basit fiiller, ilk olarak iki ses daha sonrada artan ses sayısına göre tasnif edildi. Türemiş fiiller ise, iki alt başlık altında tasnifedildi: İsimden türemiş fiiller ve fiilden türemiş fiiller. Çalışmanın bir diğer bölümü olanbirleşik fiillerde ise, isim unsuru + yardımcı fiil ve fiil + fiil olarak iki alt başlıkkullanıldı. Çalışmanın üçüncü başlığını ise ek-fiiller oluşturmaktadır. Bu bölümde ekfiiller isimlere gelenler ve fiillere gelenler olmak üzere iki başlıkta incelenmiştir.Çalışmanın dördüncü kısmı olan `Metinlerdeki Yardımcı Fiillerin Çekimli Şekilleri`bölümünde ise fiiller, aldıkları eklere göre iki alt başlık altında tasnif edildi: Haber kiplerive dilek kipleri. Bu bölümdeki fiiller tasnif edilirken fiil, geçtiği cümleyle birliktegösterildi. Çalışmanın son bölümünde ise, fiilimsiler konusu ele alındı. Bu bölümde zarffiil, sıfat-fiil ve isim-fiil olan sözcükler metnin içinde geçmiş oldukları cümleyle birliktegösterildi.Anahtar Kelimeler: Şirvânlı Mahmûd, Tarih-i İbn-i Kesir, Fiil Yapısı, Fiiler, FiilÇekimi

The thesis titled `Verbs in the Translation of the History of Ibn Kesir` was carriedout on the verbs in the last volume of the work, which was translated by ŞirvânlıMuhammed Mahmûd. Using the indexes prepared by Prof. Dr. M. Mehdi Ergüzel and Dr.Arslan Tekin on the 4th volume, the verbs in the work were classified under 6 main titlesas simple verbs, derived verbs, compound verbs, conjugated forms of auxiliary verbs intexts and verbs. While the verbs were being classified, firstly detailed information wasgiven about the structure of the verbs. While making verb classifications, TürkiyeTürkçesi Grameri Şekil Bilgisi by Prof. Dr. Zeynep Korkmaz, Türkçe El Kitabı by Prof.Dr. Tuncer Gülensoy and Türk Dilinde Yapı Bakımından Fiiller by Prof. Dr. NecmettinHacıeminoğlu were used. Simple verbs were classified according to the number of voices.Derived verbs were classified under two subtitles: Verbs derived from nouns and verbsderived from verbs. In the combined verbs, which is another part of the study, twosections were used; noun + auxiliary verb, and verb+ verb. In the fourth part of the study,`Conjugated forms of auxiliary verbs in texts` section, verbs were classified under 2subtitles according to their annexes: indicative moods and subjunctive moodsWhile theverbs in this section were classified, the verb was shown together with the sentence. Inthe last part of the study, the subject of verbals (gerundial) was discussed. In this sectionverbal adverbs, verbal adjectives and verbal nouns were shown with the sentences.Key Words: Şirvânlı Mahmûd, Tarih-i İbn-i Kesir, Verb Structure, Verbs, VerbConjugation