Hatay`da çok tehlikeli sınıfta bir fabrikada ergonomi ve iş ile ilişkili kas iskelet sistemi yakınmaları

Abstract

Amaç: Çok tehlikeli sınıfta yer alan bir fabrikada iş ile ilişkili kas iskeletsistemi rahatsızlıklarının (İKİSR) görülme sıklığını saptayarak İKİSR'ye nedenolabilecek sosyodemografik, iş ile ilişkili ve ergonomik risk faktörlerini ortayakoymak ve konuyla ilgili çalışanlarda ve işverenlerde farkındalık yaratmaktır.Yöntem: Araştırma kesitsel nitelikte olup, 2017 yılında Hatay'da çok tehlikelisınıfta yer alan bir fabrikada yapılmıştır. Araştırmanın evreni 190 çalışandanoluşmaktadır. Örnekleme yöntemi kullanılmayarak, tüm çalışanların araştırmaya dahiledilmesi hedeflenmiş ve 185 çalışan (%97,3) araştırmaya katılmıştır. Veri toplamadaaraştırmacı tarafından oluşturulan anket formu, Cornell Kas İskelet SistemiRahatsızlık Ölçeği ve RULA ergonomik risk analiz yöntemi kullanılmıştır. RULAölçeğinden 0-8puan (1-4 derece), Cornell ölçeğinden ise 0-320 puan alınabilmektedir.İKİSR bağımlı değişken, sosyodemografik, iş ile ilişkili ve ergonomik faktörler isebağımsız değişken olarak alınmıştır. İstatistiksel analizlerde; Shapiro Wilk, Ki-Kare,Mann Whitney-U, Kruskal Wallis, korelasyon, lineer ve lojistik regresyon testlerikullanılmış, p<0,05 önemli kabul edilmiştir.Bulgular: Katılımcıların %93,8'i erkek, %90,8'i mavi yakalı çalışandır.Cornell ölçeğine göre İKİSR sıklığı %58,9'dur. Çalışanların %31,9'u RULA'ya göre3-4. derecede ergonomik riske sahipti. Kadınlarda, kronik hastalığı olanlarda, düşükgelirlilerde, işin bedensel yükünü ağır olarak algılayanlarda, son bir ayda geceçalışması yapmayanlarda, el aleti kullananlarda ve daha fazla miktarda ağırlıkkaldıranlarda Cornell ölçeğine göre İKİSR daha sık bulunmuştur (p<0,05). Cornellpuanı ile RULA puanı arasında erkeklerde lineer ilişki saptanırken (p<0,05) kadınlardasaptanmamıştır (p>0,05). En sık İKİSR yakınması bel bölgesindedir (%34,1). BelİKİSR için risk faktörleri; kronik hastalık (OR=5,35), el aleti kullanma (OR=2,63),RULA puanı (OR=1,61) ve daha önce iş kazası geçirmemedir (OR=1,04).Sonuç: Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde çalışanların yarısındanfazlasında İKİSR mevcut olup çalışanların yaklaşık üçte biri yüksek ergonomik riskesahiptir. Bu yönüyle İKİSR çalışanlarda sık görülen önemli bir sağlık sorunudur. Ensık rahatsızlık hissedilen vücut bölgesi bel bölgesidir. İKİSR için en önemli riskfaktörleri kadın cinsiyet, fazla bedensel yük, kronik hastalık, çalışırken ağırlıkkaldırma ve el aleti kullanmadır. Bu risk faktörlerine yönelik işe uygun yerleştirme,teknolojiden yararlanma, ergonomik düzenlemeler ve işçi ve işveren eğitimi tarzındaönlemler alınmalıdır.Anahtar Kelimeler: Ergonomi, Cornell Kas İskelet Sistemi Rahatsızlık Ölçeği,RULA

Aim: The aim of our study is identifying socio-demograpic, work related andergonomic risk factors which lead to work related musculoskeletal diseases (WRMD);in a factory classified as very dangereous class; by determining the frequency ofWRMD and raise awareness amoung related employees and employers.Methods: Our research is cross sectional study and performed in a factory inHatay classified as very dangerous class in 2017. The population of our study consistsof 190 employees. By not using the sampling method; its aimed to include all theemployees and 185 employees (97,3%) attended the study. Survey form created by theresearcher, Cornell Musculoskeletal System Discomfort Scale and RULA ergonomicrisk analysis method were used for data collection. RULA scale 0-8 point and Cornellscale; 0-320 points can be taken. WRMD has been taken as dependent variable whilesociodemographic, work related and ergonomic factors taken as independent factors.Shapiro Wilk, Chi-Square, Mann Whitney-U, Kruskal Wallis, correlation, linear andlogistic regression tests were used, p<0,05 was considered significant.Results: 93.8% of participants were male, 90.8% were blue-collar workersAccording to the Cornell scale, the frequency of WRMD is 58.9%. 31.9% of theemployees were at 3rd and 4th grade according to RULA classification. WRMD werefound more frequently (p<0,05) among female workers, workers with chronic illness,with low incomes , who perceive the burden of work as heavy, who did not. worknights during the last month, who used hand tools and who lifted more weight. A linearrelationship was detected between the Cornell score and RULA score in males(p<0,05) but not in females (p>0,05). The most common discomfort was felt in thewaist region (34.1%). Risk factors for waist diseases are; chronic diseases (OR=5,35),hand tool use (OR=2,63), RULA score (OR=1,61) and not suffering industrialaccidents before (OR =1,04). Conclusion:. More than half of employees in a very dangerous workplace haveWRMD and about one third of employees have a high ergonomic risk. This is animportant health problem that is common in employees of WRMD. The most commondiscomfort area is the waist region. The most important risk factors for WRMD arefemale gender, excessive physical burden, chronic illness, working weight lifting andhand tools. Precautions such as proper job placement, utilization of technology,ergonomic regulations, employee and employer training should be taken against theserisk factors.Key words: Ergonomics, Cornell Muculoskeletal Discomfort Questionare,RULA