Şizofreni hastalarına bakım veren yakınlarının yükü, tükenmişlik ve sosyal uyum düzeylerinin saptanması

Abstract

Amaç: Şizofreni hastalarına bakım verenlerde en sık görülen psikiyatrik bozukluklar arasında Tükenmişlik Sendromu ve Sosyal Uyum Bozukluğu sayılabilir. Bu çalışma ile Hatay'da bir üniversite hastanesine başvuran şizofreni hasta bakım verenlerinin bakıcı yükü, sosyal uyum ve tükenmişlik düzeylerini saptamak ve çeşitli sosyodemografik değişkenler ile ilişkisini araştırmak amaçlanmıştır.Yöntem: Kesitsel nitelikteki bu çalışma 2018 yılında Hatay'da yaşayan 18 yaş üzeri Şizofreni hastalarının bakım vericilerinde yapıldı. Çalışmaya 01 Kasım 2017-01 Şubat 2018 tarihleri arasında Mustafa Kemal Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi (MKÜSUAH) Psikiyatri polikliniğine başvuran ve dahil edilme kriterlerini sağlayan DSM-5'e göre şizofreni tanısı almış tüm hastaların bakım verenleri çalışmaya alınmış olup 106 kişiye ulaşıldı. Katılımcılara uygulanacak anket araştırmacılar tarafından yapılandırılmış olup, Sosyodemografik veriler (bakım veren ve hasta olmak üzere), Maslach Tükenmişlik Ölçeği, Sosyal Uyum Kendini Değerlendirme Ölçeği ve Zarit Bakıcı Yük Ölçeği bölümlerinden oluşan anket uygulanarak, bakıcı yükü, sosyal uyum ve tükenmişlik düzeyi değerlendirildi. Analizlerde Ki-Kare, Mann Whitney-U, Kruskal Wallis ve Spearman Korelasyon testleri kullanıldı ve p<0,05 önemli kabul edildi.Bulgular: Çalışmaya alınan hastaların Pozitif ve Negatif Semptom Skala (PANNS) skoru ortalaması 115,09±11,28 (Minimum:88-Maksimum:140), Klinik Global İzlem (CGI) skor ortalaması 5,81±0,73 (Minimum:3-Maksimum:7) idi. Çalışmamızda duygusal tükenme 23,99±5,58 (min-maks: 0-34), duyarsızlaşma 11,46±3,02 (min-maks: 0-16), kişisel başarıda düşme 21,49±5,36 (min-maks:0-32) olarak bulundu. Sosyal uyum kendini değerlendirme ölçeği skoru 33,92±8,28, Zarit skoru 53,56±10,28 olarak bulundu. Bakım verenin ek fiziksel rahatsızlığı olması, hasta ile aynı evde yaşama, hastaya sözel şiddet uygulama, bakım veren yaşı, bakım ve hastalık süresi, hastanede yatış sayısı, PANSS ve CGI ile ölçek skorları arasında anlamlı ilişki bulundu (p<0,05).Sonuçlar: Şizofreni hastalarına bakım verenlerde bakıcı yükü ve tükenmişlik fazla, sosyal uyumları az olarak bulunmuştur. Bu durum bazı sosyodemografik ve klinik bulgularla ilişkilidir ve yaygınlığının saptanıp gerekli müdahalelerin yapılmaması hem hastalar açısından hem de bakım verenler açısından önemli sonuçlar doğuracaktır.Anahtar Kelimeler: Bakım veren yükü, Şizofreni, Tükenmişlik, Sosyal Uyum

Aim: İncidence of Burnout syndrome and Social Adaptaion Disorder is almost highest in people that taking care of schizophrenia patients. İn this study, to determine level of burnout and social adaptation and nursing burden of schizophrenia patien's nurse that apply an University hospital in Hatay and search relationship wlth various socipdemographics variables is intended.Methods: This cross-sectional study is performed to caregiver of schizophrenia patients who lives in Hatay, in 2018. We participated 106 person that caregivers of patients that diagnosed schizophrenia according to the DSM-V and coherent inclusion criterias who applies MKUSURH Psychiatry Department. The survey that performed participants is made by researchers. Parts of survey are sociodemographic datas, Maslach Burnout Scale, Social Adaptation Self- Assesment Scale and Zarit Caregivers Burden Scale. We evaluated careglvers burden social adaptation and burnout level. Chi-square test, Mann Whitney U test Kruskal Wallis and Sperman Correlation Test are used and p< 0,05 is considered significantly.Results:PANSS score mean is 115,09±11,28 (Minimum 88-Maximum 140), CGI score mean is 5,81±0.73 (minimum:3-maximum:7) of participants. In study, scores of emotional burnout is 23,99±5,88 (min:0-max:34), Depersonalization is 11,46±3,02 (min:0-max:16), Fall in personal success is 21,49±5,36 (min:0-max:32). Social Adaptation Self- Assessment score is 33,92±8,28, Zarit score is 53,56±10,28. Relationships between PANSS, CGI, pyhsical comorbidity of caregivers, live with patient at the same house, age of caregivers, duration of illness and nursing, duration of hospital stay and scales scores considered significantly.(p<0,05)Conclusion: We determined that in caregivers of schizophrenia patients caregiver burden and burnout level is high, social adaptation is low. This situation is associated with some sociodemographics and clinics and must be determine prevalence. If we dont interference this, it is gonna cause some important conclusions to patients and caregivers.Key words: Caregiver burden, Schizophrenia, Burnout, Social Adaptation