Noninvaziv mekanik solunum desteği alan hastalarda yüz bölgesindeki basınç yarası prevelansı ve oluşumunu etkileyen faktörlerin incelenmesi

Abstract

İnvaziv olmayan mekanik ventilasyon (NIMV); birçok akut ve kronik solunum yetmezliği durumlarında yaygın olarak kullanılan standart bir tedavi haline gelmiştir. NIMV uygulaması başta yoğun bakım üniteleri olmak üzere geniş kullanım alanına sahiptir. NIMV tedavisi sırasında kullanılan maskeye bağlı gelişen yüz basınç yaralanmaları ise tedavi başarısını engelleyen en önemli etkenlerinden biridir ve %7.0 ile %100.0 oranında görülme sıklığına sahiptir. Bu çalışma, Zonguldak ili Çaycuma ilçesindeki devlet hastanesinin dahili yoğun bakım ünitesinde noninvaziv mekanik solunum desteği alan hastalarda yüz bölgesindeki basınç yarası sıklığını ve oluşumunu etkileyen faktörlerin incelenmesi amacıyla longitudinal tipte tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın gerçekleştirilebilmesi için Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu'ndan etik izin, kurumdan yazılı izin, hasta veya yakınlarından aydınlatılmış onam alınmıştır. Araştırma 01 Şubat 2018 – 01 Şubat 2019 tarihleri arasında 33 hasta ile yapılmıştır. Araştırma verileri; hastanın bireysel özelliklerini, klinik bulgularını ve arteriyel kan gazı değerlerini içeren veri toplama formu, hastanın bilinç durumunu değerlendirmek için `Glasgow Koma Skoru'', hastalık ciddiyetini belirlemek için `Basitleştirilmiş Akut Fizyoloji Skoru'', hasta-maske uyumu değerlendirme formu, yüz bölgesi deri değerlendirme formu ve hemşirelik bakımı uygulama stratejileri formu aracılığı ile elde edilmiştir. Araştırmaya dahil olma kriterlerini taşıyan hastalar NIMV tedavisi başlangıcından itibaren ilk 24 saat değerlendirilmiş ve veriler tedavinin 2, 6, 12 ve 24. saatlerinde kayıt altına alınmıştır.Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel metodlar, Mann-Whitney U testi, Friedman Testi, Bonferroni düzeltmeli Wilcoxon signed-ranks testi, Fisher's exact testi ve Fisher-Freeman-Halton exact testi kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Araştırma sonucunda hastaların %81.8'inde yüz bölgesinde basınç yarası oluşumu tespit edilirken, %75.8'i evre I ve %6.1'i evre II olarak saptanmıştır. Kurumda tek bir maske çeşidi olmasından dolayı NIMV tedavisi süresince hastalarda oro-nazal maske kullanılmıştır. Tedavinin başlangıcı itibari ile ilk iki saatte yalnızca iki hastanın tedavisine ara verilmiştir. Evre II yüz bölgesi basınç yarası oluşan iki hastaya ise ince gazlı bez ile örtme işlemi uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesi sonucunda; yüz bölgesinde basınç yarası gelişen hastaların yaş ortalaması 73.37±13.43 (35-93) yıl olarak belirlenirken, kronik hastalığa sahip olan (X2=4.991, p=0.058) ve obez hastalarda (%86.7) yüz bölgesi basınç yarası gelişimi dikkat çekici düzeyde yüksek saptanmıştır. Sonuç olarak; NIMV tedavisi uygulanan hastalarda yüz bölgesi basınç yarası oluşumu ile ilişkili faktörleri belirlemek için daha büyük örneklemle, farklı tipte maskelerle, 24 saatten daha uzun süreli NIMV tedavisi alan hastalarla ve uzunlamasına çalışmaların yapılmasını önermekteyiz.Anahtar Kelimeler: NIMV, yüz bölgesi basınç yarası görülme sıklığı, hemşirelik bakımı uygulama stratejileri.

Non-invasive mechanical ventilation (NIMV); has become a widely used standard treatment in many acute and chronic respiratory failure situations. NIMV application has a wide range of applications, especially in intensive care units. Facial pressure injuries due to the mask used during NIMV treatment is one of the most important factors preventing the success of the treatment and it has a frequency of 7.0% to 100.0%. The aim of this study was to investigate the factors affecting the frequency and occurrence of pressure sores in the face region in patients receiving noninvasive mechanical respiratory support in the internal intensive care unit of the public hospital in Çaycuma district of Zonguldak province. In order to conduct the study, ethical permission was obtained from Zonguldak Bülent Ecevit University Non-Interventional Clinical Research Ethics Committee, written permission from the institution, and informed consent was obtained from patients or their relatives. The research was conducted between 01 February 2018 - 01 February 2019 with 33 patients. Research data; data collection form including individual characteristics, clinical findings and arterial blood gas values of the patient, `Glasgow Coma Score` to assess the patient's state of consciousness, `Simplified Acute Physiology Score` to determine the severity of the disease, patient-mask compliance assessment form, facial region skin assessment form and nursing care was achieved through the form of application strategies. Patients with the inclusion criteria were evaluated for the first 24 hours after the start of NIMV treatment and data were recorded at 2, 6, 12 and 24 hours of treatment. Descriptive statistical methods, Mann-Whitney U test, Friedman Test, Bonferroni corrected Wilcoxon signed-ranks test, Fisher's exact test and Fisher-Freeman-Halton exact test were used for the evaluation of the data. Statistical significance was accepted as p <0.05. As a result of the research, 81.8% of the patients had pressure sores on the face, 75.8% were stage I and 6.1% were stage II. since there is only one type of mask in the institution, oro-nasal masks were used during NIMV treatment. Only two patients were discontinued during the first two hours of treatment. Two patients with stage II facial pressure sores were covered with thin gauze. As a result of the evaluation of the data; the mean age of the patients who developed pressure sores in the facial region was 73.37 ± 13.43 (35-93) years, whereas the development of facial pressure sores was significantly higher in patients with chronic disease (X2 = 4.991, p = 0.058) and obese (86.7%). As a result; in order to determine the factors associated with the formation of facial pressure sores in patients receiving NIMV therapy, we recommend that larger studies, different types of masks, patients receiving NIMV therapy longer than 24 hours and longitudinal studies be performed.Keywords: NIMV, facial pressure wound prevalence, nursing care application strategies.