Çocukluk çağı kanserlerinde akupresür uygulamasının kemoterapiye bağlı bulantı-kusma ve anksiyete düzeyi üzerine etkisi

Abstract

Çocukluk çağı kanser hastalarında, en çok kullanılan tedavi yöntemi olan kemoterapinin, çocuklar üzerinde en sık rastlanan yan etkilerinden birisi olan bulantı ve kusma, gelişen medikal tedavilere rağmen tam olarak kontrol altına alınmamıştır. Kontrol altına alınamayan bulantı ve kusma beraberinde birçok sorunu da getirmekte olup, tedavi sürecini etkileyebilmektedir. Bu nedenle kemoterapi tedavisi sürecinde, çocukların yaşadığı bulantı ve kusmanın kontrol edilebilmesi oldukça önemlidir.Bu araştırma, kanser tanısı almış çocuklarda, akupresür uygulamasının kemoterapiye bağlı gelişen bulantı kusma ve anksiyete düzeyi üzerine etkisini incelemek amacıyla, tek kör, randomize kontrollü deneysel araştırma olarak gerçekleştirildi. Araştırmanın örneklemini, Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi'nin Çocuk Onkoloji Kliniği'nde 20.12.2017-01.12.2019 tarihleri arasında kemoterapi tedavisi uygulanan, onkoloji hastası 39 çocuk oluşturdu. Girişim gruplarından bir tanesine akupresür bilekliği, diğerine ise plasebo bileklik uygulandı. Kontrol grubuna ise medikal tedavi dışında ek bir uygulamada bulunulmadı. Grupların, kemoterapi uygulanmaya başlamasından hemen önce, kemoterapi başlamasını takiben 20. dakika, 1. saat, 2. saat, 3. saat, 4. saat ve 5. saatlerde bulantı kusma sayıları, süreleri, VAS bulantı kusma puanları ve 5. saatin sonunda anksiyete düzeyleri değerlendirildi. Verilerin analizinde NCSS 2007 programında tamamlayıcı istatistiksel metotlar kullanılarak, anlamlılık en az p<0.05 düzeyinde değerlendirildi.Araştırmada; girişim ve kontrol grubundaki çocukların bulantı kusma süreleri, sayıları, VAS puanları ve anksiyete düzeyleri istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermemekle birlikte (p>0.05), bulantı kusma sayı, süre ve VAS puan ortalamaları karşılaştırıldığı zaman akupresür bilekliğinin, kemoterapiye bağlı gelişen bulantı ve kusmanın kontrolünde etkili olduğu görüldü. Çocukların büyük çoğunluğu; akupresür bilekliğinin bulantı ve kusmayı azalttığını düşündüklerini ve bir sonraki kemoterapi ilacı uygulamasında akupresür bilekliğini kullanmak istediklerini belirtti.Anahtar Kelimeler: Çocuk, Kemoterapi, Bulantı-kusma, Akupresür bilekliği, Hemşire

Nausea and vomiting, one of the most common side effects of chemotherapy, which is the most used treatment method in childhood cancer patients, has not been fully controlled despite developing medical treatments. Uncontrollable nausea and vomiting also bring many problems and may affect the treatment process. Therefore, it is very important to control the nausea and vomiting experienced by children during the chemotherapy treatment process.This study was conducted as a randomized controlled experimental study in order to examine the effect of acupressure application on chemotherapy-induced nausea and vomiting and anxiety levels in children diagnosed with cancer. The sample of the study was 39 children with oncology who received chemotherapy treatment between 20.12.2017-01.12.2019 at the Children's Oncology Clinic of Bülent Ecevit University Health Practice and Research Center. Acupressure wristband was applied to one of the intervention groups and placebo wristband was applied to the other. No additional application was made to the control group other than medical treatment. Nausea vomiting numbers, duration, VAS nausea and vomiting scores were evaluated just before the chemotherapy started, 20 minute, 1th hour, 2th hours, 3th hours, 4th hours and 5th hours after the start of chemotherapy. At the end of the 5th hour, anxiety levels were evaluated. In the analysis of the data, using complementary statistical methods in the NCSS 2007 program, the significance was evaluated at least at p <0.05 level.In the study; Although nausea-vomiting times, numbers, VAS scores and anxiety levels of children in the intervention and control groups do not show statistically significant difference (p> 0.05), it is effective in controlling acupressure wrist, chemotherapy-induced nausea and vomiting when the mean scores, duration and VAS scores are compared was seen to be. The vast majority of children; he stated that they think that acupressure wristband reduces nausea and vomiting and they want to use acupressure wristband in the next chemotherapy drug application.Key Words: Child, Chemotherapy, Nausea and vomiting, Acupressure band, Nurse