Ekmeklik buğday çeşitlerinde bazı verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı Aydın ekolojik ve agronomik özelliklerine uygun on üç farklı buğday çeşidinde tane verimi, verim öğeleri (bitki boyu (cm), başak uzunluğu (cm), metrekarede başak sayısı (adet/m2), tek başak ağırlığı (g), başakta tane sayısı (adet), tek başak verimi (g), bin tane ağırlığı (g), hektolitre ağırlığı (kg/hl) ile kalite performanslarının (protein oranı, yağ oranı, nişasta oranı ve kül oranı) belirlenmesidir. Deneme Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesinde 2018 yıllarında yürütülmüştür. Basribey-95, Cumhuriyet-75, Golia, Kaşifbey-95, Kayra, Efe, Ziyabey-98, Selimiye, Tosunbey, Müfitbey, Kate A1, Gökkan ve Ceyhan-99 çeşitleri çalışmanın materyalini oluşturmuştur. Çalışma kapsamında ölçülen neredeyse tüm özellikler için çeşitler arasındaki fark önemli çıkmıştır. Bitki boyu (63.3 – 114.5 cm) aralığında, başak boyu( 8.0 – 10.5 cm) aralığında, tek başak ağırlığı (2.40 g – 0.63 g) aralığında, başakta tane sayısı (29.5 – 43.5 adet) aralığında, tek başak verimi (0.7 – 1.9 g) aralığında, metrekarede başak sayısı (375 – 549 adet) aralığında, bin tane ağırlığı (19.8 – 49.2 g) aralığında, hektolitre ağırlığı (52.3 – 79.7 kg/hl) aralığında, tanede ham kül oranı (%1.11 – %1.67) aralığında, protein oranı (%12.31 – %17.72) aralığında, nişasta oranı (%53.0 – %70.7) aralığında ve tane verimi ise (116.1 – 468.8 kg/da) aralığında ölçülmüştür. Tane verimi bakımından Ziyabey-98, Tosunbey, Efe ve Cumhuriyet-75 çeşitleri önerilebilir. Buna ek olarak Ziyabey-98 çeşidi iri taneli yapısı ve diğer bazı olumlu özellikleri (m2'de başak sayısı, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı ve tanede nişasta oranı) ile öne çıkmıştır. Ziyabey-98 bölge için önerilebilir. Efe çeşidi tane verimine ek olarak bin tane ağırlığı ve protein oranı ile öne çıkmıştır.Anahtar kelimeler: Buğday, verim, protein oranı, yağ oranı, kül oranı, nişasta oranı

The purpose of this study was to determined yield, some yield components (number of ears per m2, ear height, number of grains per ears and thousand grain weight) and some quality characteristics (protein rate, oil rate, starch rate, fiber rate and ash content) of wheat varieties which is grown extensively in the region. The experiment was carried out at Adnan Menderes University, Faculty of Agriculture in 2017 and 2018. Basribey-95, Cumhuriyet-75, Golia, Kaşifbey-95, Kayra, Efe, Ziyabey-98, Selimiye, Tosunbey, Müfitbey, Kate A1, Gökkan ve Ceyhan-99 varieties include the material of the study. As a result of the variance analysis with the obtained values, the difference between varieties is significant for almost all of features measured in the experiment. It was measured that plant height was in the range of (63.3 – 114.5 cm), ear length was in the range of (8.0 – 10,5 cm), single ear weight was in the range of (0.63 – 2.40 g), number of grains per ear was in the range of (29.5 – 43.5), single ear was in the range of (0.7 – 1.9 g), the number of ears per m2 were in the range of (375 – 549), thousand grain weight was in the range of (19.8 – 49.2 g), test weight was in the range of (52.3 – 79.7 kg/hl) and grain yield was in the range of (116.1 – 468.8 kg/ha) respectively. Moreover, it was determined that the ash content was in the range of (1.11% – 1.67%), protein rate was in the range of (12.31% – 17.72%) and the starch rate was in the range of (53.0% – 70.7%). In addition, Ziyabey-98, Tosunbey, Efe ve Cumhuriyet-75 varieties have come forward with its coarse grain yield. In addition, the Ziyabey-98 variety was characterized by its coarse-grained structure and some other positive properties (the number of ears per m2, thousand grain weight, test weight and starch content). Ziyabey-98 may be recommended for the region. In addition to the grain yield, the variety Efe come to the fore with a thousand grain weight and protein rate.Keywords: Wheat, yield, protein content, oil content, ash content, starch content