Bazı pamuk (Gossypium hirsutum L.) melez populasyonlarının F1 döl kuşaklarında tarımsal ve teknolojik özelliklerin kalıtımı üzerine bir araştırma

Abstract

Gloria, Claudia, Carmen ve Julia çeşitlerinin ana; Stoneville-468, Carisma ve Flash çeşitlerinin baba olarak kullanılmasıyla oluşturulan popülasyonda 12 melez kombinasyon değerlendirilmiştir. 2 (GUY) / 2 (ÖUY) oranına göre, çırçır randımanı, tek bitki verimi, tohum kabuğu nepsi adedi özellikleri için eklemeli, lif inceliği, lif uzunluğu, lif kopma dayanıklılığı, tohum kabuğu nepsi ortalama büyüklüğü ve elyaf neps ortalama büyüklüğü özellikleri için ise eklemeli olmayan gen etkileri daha yüksek bulunmuştur.Verim, çırçır randımanı, lif uzunluğu, inceliği ve dayanıklılığı yönünden anaçlar ve melezler değerlendirildiğinde; Claudia, Carmen, Carisma, ST- 468 çeşitlerinin en uygun anaçlar; Carmen x Carisma, Claudia x Carisma, Gloria x ST- 468, Gloria x Flash, Julia x Carisma kombinasyonlarının en ümitvar melezler olduğu saptanmıştır. Tohum kabuğu nepsi adedi için Claudia, büyüklüğü için Carmen ve Flash anaçları; tohum kabuğu nepsi adedi için Gloria x ST- 468 ve tohum kabuğu nepsi ortalama büyüklüğü için Gloria x Flash melezleri ümitvar bulunmuştur. Lif özellikleri, tohum kabuğu ve elyaf nepsi büyüklüğünü amaçlayan ıslah çalışmalarında F4-F6 generasyonlarında seleksiyona başlanması gerektiği sonucuna varılmıştır. Yapılacak ıslah çalışmalarında, çok anaçlı melez kombinasyonların oluşturulması ve özellikler arası olumsuz linkage'i kırmak için tekrarlamalı seleksiyonun uygulanması gerektiği önerilmiştir. Anahtar Sözcükler: Pamuk, Line Tester, Genel ve Özel Uyum Yeteneği, Tohum Kabuğu Nepsi.

The 12 crosses are evaluated which are obtained by crossing Gloria, Claudia, Carmen and Julia varieties as female parents and Stoneville-468, Carisma and Flash varieties as male parents. According to 2 (GCA) / 2 (SCA) rate, additive gene effects were significant for; ginning turnout, yield per plant, seed coat neps and non-additive genes were significant for fiber fineness, fiber length, fiber strength, seed coat neps size, and fiber neps size. It is determined that Claudia, Carmen, Carisma, ST- 468 are the best parents in terms of seed cotton yield per plant, ginning turnout, fiber length, fiber fineness, fiber strength and Carmen x Carisma, Claudia x Carisma, Gloria x ST- 468, Gloria x Flash, Julia x Flash cross combinations are idendified the most promising crosses. Claudia for seed coat neps, Carmen, Flash for seed coat nep size are determined the best parents, and Gloria x ST- 468 for seed coat neps, Gloria x Flash for seed coat nep size identified the most promises crosses.It should be concluded that selections must be start at F4-F6 generations in the breeding studies, which aims fiber quality, seed coat neps size and fiber neps size. Moreover, ıt was recommended that recurrent selection method should be suggested to reduce undesirable linkage and to create the cross populations with multiple parents in future breeding studies. Key words: Cotton, Line Tester, General Combining Ability, Spesific Combining Ability, Seed Coat Neps.