TKİ Bursa-Orhaneli Linyit İşletmesi`ndeki kayaçların şişme davranışının incelenmesi

Abstract

Dünya maden üretimin büyük çoğunluğunun yapıldığı açık işletme yöntemi delme-patlatma, cevher ve örtü kazısı, yükleme ve taşıma gibi temel faaliyetleri kapsar. Bu faaliyetler yüzeyden aşağıya doğru oluşturulan basamaklar ile sürdürülür. Ocakta zemin ve/veya kayaçlardan oluşan yanal yüzeyler eğimli devasa bir çukur oluşturur. Madencilik faaliyetlerinin güvenli bir şekilde yürütülmesi şev olarak tanımlanan yanal yüzeylerin duraylı olmasına bağlıdır. Zemin ve/veya kayacın dayanımı, süreksizlikler, yeraltısuyu, şev geometrisi ve kazı tekniği gibi faktörlere bağlı olarak gelişen şev duraysızlıkları üretimin akması, can ve mal kaybı gibi olumsuz sonuçlara yol açtığından açık işletme madenciliğinin en önemli problemidir.Açık işletmelerde örtü tabakasını oluşturan zemin ve kayaçların dayanımını azaltan bir tehlike daha vardır. Bu tehdit, montnorillonit ve/veya anhidrit içeren şişen zemin ve kayaçlardır. Su ile temas ettiklerinde zamana bağlı olarak hacimleri artar. Açık işletmelerde yenilmelere tünellerde betonun çatlamasına ve göçmesine, galeri ve tabanyollarında taban kabarmasına, sondaj kuyularında takım sıkışmasına neden olurlar.Özellikle, açık işletmelerinde karşılaşılan şişme problemlerini rapor eden araştırma sayısı çok azdır. Tez konusu, şişen zemin ve kayaç içeren bir kömür açık işletmesini ele alması açısından önemlidir.Arazi çalışması, laboratuvar tek ve üç eksenli şişme deneyleri ve mineralojik analizleri içeren tez çalışmasının amacı, TKİ Bursa-Orhaneli Linyit İşletmesi zemin ve kayaçlarının şişme davranışlarının belirlenmesidir.

The open-pit mining method, in which the majority of the world mining production is carried out, includes basic operations such as drilling-blasting, ore and overburden excavation, loading and haulage. These operations maintained with the benches formed from the surface downwards. In the mine, the lateral surfaces of the soils and / or rocks form an inclined huge pit. Safe execution of mining activities depends on the stability of the lateral surfaces defined as slope. Slope instabilities due to factors such as strength of soil and / or rock, discontinuities, groundwater, slope geometry and excavation technique are the most important problem of open-pit because of the disruptions in production, loss of life and property.There is another danger in open-pit mines that decreases the strength of the soils and rocks forming the overburden. This threat is swelling soils and rocks containing montmorillonite and / or anhydride. When they come into contact with water, their volume increases depending on time. They cause failures in open-pit mines, cracking and collapse of the concrete in the tunnels, floor heave in galleries and gateroads, and team jams in boreholes.However, the number of studies reporting swelling problems in open-pit mine is very few. The thesis subject is important in terms of handling an open pit coal mine with swelling soil and rock.The aim of the thesis study, which includes field work, unaxial and triaxial swelling tests and mineralogical analysis, is to determine the swelling behavior of TKİ Bursa-Orhaneli Open-Pit Lignite Enterprise Orhaneli Lignite Plant soils and rocks.