Uzaktan algılama verileri kullanılarak detay çıkarımı ve zamansal değişimin izlenmesi: Hasankeyf/Batman örneği

Abstract

Gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde enerji üretimi ve bu enerjinin etkin bir şekilde kullanımı, ülkelerin gelişmişlik düzeylerini göstermesi açısından önemli bir faktör olmaktadır. Bu yüzden enerji açısından dışa bağımlılığın olmaması veya çok az bir düzeyde olması ülkelerin ekonomilerini etkileyen önemli bir faktördür. Bu bağlamda ülkemiz enerji dışa bağımlılığını minimum düzeye düşürmek ve enerji üretiminde daha etkin olabilmek adına son yıllarda Hidroelektrik Santral (HES) projelerine hız vermiştir. Bu kapsamda, Mardin ili, Dargeçit ilçesinde büyük bir proje olan Ilısu barajı hayata geçirilmiş ve yapım aşaması halen devam etmektedir. UA teknolojilerinin gelişmesi ve beraberinde getirdiği Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) ile kentsel detayların çıkarımı çalışmalarında da aktif olarak kullanılmaya başlanmıştır. Çalışmada Ilısu Barajı ve HES Projesi rezervuar alanından etkilenen Hasankeyf kenti çalışma alanı olarak seçilmiş ve Hasankeyf ilçesinin zamansal değişiminin izlenmesi ve rezervuar sınırları içerisinde kalan detayların çıkarımı amaçlanmıştır. Bu kapsamda Pléiades uydu görüntüsü, Ortofoto görüntü ve Google Earth uydu görüntüsü kullanılarak elle vektörleştirme işlemi yapılmış elde edilen nesneler ile 2009 yılına ait referans vektör veriler ile karşılaştırma işlemi gerçekleştirilerek bazı analizler ve bunlara bağlı sayısal sonuçlar elde edilmiştir. Yapılan uygulama ile Hasankeyf mevcut yerleşim yeri ve yeni yerleşim yeri olarak belirlenen alana ait detaylar çıkarılmış ve çıkarılan bina ve yol yapılarının adet, alan ve uzunluk bilgileri elde edilerek zamansal değişim tabloları sunulmuştur. Çalışma alanında kullanılan uydu ve ortofoto görüntülerin elle sayısallaştırılmaları neticesinde elde edilen nesnelerin başarı oranı yapıların geometrisine, birbirlerine olan yakınlıklarına, binaların tavan yüzeyi ile yer yüzeyi arasında benzer yansıma özelliği gösterdiği bölgelere göre değiştiği tespit edilmiştir.

Energy production and efficient use of this energy in the developed or developing countries are significant factors for showing the levels of the development of the countries. Therefore, in terms of energy, the lack of external dependence or being at a very low level is an important factor affecting the economies of the countries. In this context, in order to minimize energy dependence and to be more efficient in energy production, our country has accelerated Hydro-Electric Power Plant (HEPP) projects in recent years. In this respect, Ilısu Dam, a large project in Dargeçit, the district of the city of Mardin, has been implemented and its construction phase is still ongoing. Progress in the UA technologies and Geographic İnformation System(GIS) that come up along those UA technologies have begun to be actively used in the feature extraction of urban details. In the study Hasankeyf city which is affected by the reservoir area of the Ilısu Dam and HEPP Project was selected as the working area and the monitoring of the temporal change of Hasankeyf district and the extraction of the remaining details within the boundaries of the reservoir were aimed. In this regard, manual vectorization work is carried out by using the Pléiades satellite image, Ortofoto image and the Google Earth satellite image, and a comparison of the obtained objects and reference vector data from 2009 is performed and some analyses and digital results linked to them are achieved. By this implementation, the details of the area defined as the current and new settlement of Hasankeyf are obtained and the quantity, field and lenght information of those buildings and roads are acquired and temporal change tables are presented. It is observed that the success rate of the objects obtained as a result of the manual digitization of the satellite and orthophoto images used in the study area shows similar reflexivity to the geometry of structures, their proximity to each other, the ceiling surface of the buildings and the surface of the ground and varies in accordance with the areas.