Akdeniz ve Ege Bölgesi`nin vektör sivrisinek türlerinde insektisit direncinin moleküler ve biyokimyasal tekniklerle belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada ülkemizin Ege ve Akdeniz bölgelerinde yayılış gösteren ve Dünya'nın birçok coğrafik bölgesinde sıtma, sarıhumma, deng humması ve Japon ensefaliti gibi önemli hastalıklara vektörlük yapabilen Anopheles sacharovi, Culex pipiens ve Ochlerotatus caspius türlerinde insektisit direnci düzeyinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Duyarlılık testi sonuçları hem An. sacharovi hem Cx. pipiens hem de Oc. caspius popülasyonlarının tamamının DDT, malathion, fenitrothion, bendiocarb ve propoxura karşı dirençli olduğunu göstermiştir. Permethrin ve deltamethrine karşı ise bir çok popülasyon direnç oluşturmaya başlamıştır. Biyokimyasal test sonuçları her üç türde de DDT direncinden sorumlu mekanizmanın glutatyon-S-transferazlar ve P450 monooksijenazlar olduğunu, organofosfatlı ve karbamatlı insektisitlere karşı olan dirençten sorumlu mekanizmanın esterazlar olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, pretroidli insektisitlere karşı olan dirençten sorumlu mekanizmanın da hem P450 monooksijenazlar hem de esterazlar olduğunu ortaya koymuştur. Alel spesifik primerler ile An. sacharovi popülasyonlarında DDT ve pretroidlere karşı kdr direncini sağlayan L1014F ve L1014S mutasyonları, Cx. pipiens popülasyonlarında ise yalnızca L1014F mutasyonu tespit edilmiştir. Alel spesifik PZR yöntemi ile An. sacharovi popülasyonlarında G119S mutasyonu tespit edilmemiştir. Benzer şekilde, hem PZR-RFLP tekniği ile hem de sekans analizleri ile Cx. pipiens popülasyonlarında ace-1 G119S mutasyonu tespit edilmemiştir.

It is aimed to determine the insecticide resistance level in Anopheles sacharovi, Culex pipiens and Ochlerotatus caspius populations that can spread in the Aegean and Mediterranean regions of Turkey and can be the important vector species of important diseases such as Malaria, Yellow Fever, Dengue Fever and Japanese encephalitis in many geographic regions of the world. Sensitivity test results showed both An. sacharovi, Cx. pipiens and Oc. caspius populations were resistant to DDT, malathion, fenitrothion, bendiocarb and propoxur. Many populations have begun to have resistance against permethrin and deltamethrin. Biochemical test results revealed that glutathione-S-transferases and P450 momonoxygenases are responsible mechanisms of DDT resistance in all three species; esterases are responsible mechanisms of organophosphate and carbamate resistance and, P450 monooxygenases and esterases are the responsible mechanisms of phyretroid resistance. Allel spesific primers detected L1014F and L1014S mutations that provide kdr resistance against prethroids and DDT in An. sacharovi populations and L1014F mutation in Cx. pipiens populations. ace-1 G119S mutations were not detected in An. sacharovi populations by using allele spesific primers. Similarly, ace-1 G119S mutation was not detected in Cx. pipiens populations by using both PCR-RFLP method and sequence analyses.