Sarı prenses balıkları (Labidochromis caeruleus) üzerine bazı ağır metallerin (Cu,Zn) dokusal etkilerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, sarı prenses balıklarının (Labidochromis caeruleus) bakır ve çinkonun akut 96 saatlik, kronik 20 günlük dozlarına maruz bırakılması ve kronik maruziyet sonrası kalan balıkların 10 gün süreyle temiz su ile muamelesi sonucunda oluşacak histolojik değişimlerin incelenmesini ve değerlendirilmesini amaçlamıştır. Akut bakır, akut çinko ve kronik bakır, kronik çinko olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. Sarı prenses balıkları akut doz olarak 0, 10, 20, 30, 40 mg.L-1bakır sülfat, 0, 5, 10, 15, 20 mg.L-1çinko klorür konsantrasyonlarına 96 saat süreyle maruz bırakılmıştır. Kronik doz olarak 0,0; 0,5; 1,0; 2,0; 4,0 mg.L-1bakır sülfat, 0,0; 0,5; 1,0; 2,0; 4,0 mg.L-1çinko klorür konsantrasyonlarına 20 gün süreyle maruz bırakılmıştır. Kronik denemeler sonunda hayatta kalan balıklar 10 gün süreyle temiz su koşullarında bekletilmiştir. Bu dört ayrı deneme sonunda toplanan solungaç, karaciğer ve dalak örnekleri hematoksilen-eozin boyama (H&E) tekniği ile boyanmıştır. Hazırlanan preparatlar ışık mikroskobunda incelenmiştir ve semptom görülen organların dijital kamera ile fotografları çekilmiştir. Akut ve kronik bakır denemeleri sonucunda, solungaçlarda, ödem, telanjiektazi, dejenerasyon; karaciğer hepatositlerinde ve kan damarlarında vakuoleşme ve nekroz; dalakta, dejenerasyon, granüloma ve siyah lekeler görülmüştür. Akut ve kronik çinko denemeleri sonucunda, solungaçlarda, ödem, telanjiektazi ve epiteliumda döküntüler; karaciğerhepatositlerinde vakuoleşme, kan damarlarında granüloma ve nekroz; dalakta, dejenerasyon, siyah lekeler ve büyük hemosterin kümecikleri saptanmıştır. Bu çalışma sonucunda bakır ve çinkonun sarı prenseslerin fizyolojisi üzerine hayati derecede olumsuz etkileri olup dokusal bozukluklara sebep olduğu histopatolojik olarak saplanmıştır. Sarı prenses balıklarında çinko toksisitesi bakıra göre daha yüksek bulunmuştur.

In this study,it was intended that examine and assessment of the histological changes in the electric yellow cichlid exposed to acute 96 h, chronic 20 d for copper and zinc, and rest of fish from chronic trial exposed to water not containing copper and zinc 10 d. This study was formed four parts acute copper, acute zinc, chronic copper and chronic zinc. Electric yellow cichlid exposed to 0, 10, 20, 30, 40 mg.L-1of copper sulfate and 0, 5,10, 15, 20 mg.L-1of zinc chlorid as acute doses for 96 h. They exposed to 0.0, 0.5, 1.0, 2.0, 4.0 mg L-1of copper sulfate and 0.0, 0.5, 1.0, 2.0, 4.0 mg.L-1of zinc chloride as chronic doses for 20 d. After chronic trial, survived fish were holded in clean water for 10 d. At the end of four trials, collected gills, liver and spleen samples were stained with hematoxylin-eosin (H&E) technique. Preparations were examined by light microscope and organsexamined semptoms were taken photo with digital camera. As a results of acute and chronic copper trials, edema, telangiectazia, degeneration in gills; vacuolations in the hepatocytes and blood vesselsand necrosisin liver; degeneration, granulama and black spots in spleen were seemed. As a results of acute and chronic zinc trials, edema, telagiectasia and lifthing in the epitelium in gills; vacuolations in the hepatocytes, granulomas in the blood vessels and necrosis in liver; degeneration, black spots and big hemosterin clustering in spleen were detected. As a result of this study, it is histologically detected that copper and zinc had vital effects on physiology of electric yellow cichlid and caused tissue damages. Zinc was more toxic than copper in the electric yellow cichlids.