Egzersizde motivasyonel düzenlemelerin ve sosyal fizik kaygı düzeyinin yaşam kalitesi bağlamında incelenmesi

Abstract

Yüz yılın en büyük salgını olarak adlandırılan hareketsiz yaşam tarzıyla mücadelede sağlık ve egzersiz uygulamaları en önemli argüman olarak karşımıza çıkmaktadır. Bireyleri egzersize motive eden faktörlerin bilinmesi ve bu doğrultuda yapılan uygulamaların, bireylerin sosyal fizik kaygı düzeyini düşüreceği ve yaşam kalitesini arttıracağı düşünülmektedir. Bu bağlamda bu araştırmanın amacı egzersizde motivasyonel düzenlemelerin ve sosyal fizik kaygı düzeyinin, yaşam kalitesi bağlamında incelenmesidir. Araştırmaya 2016-2017 eğitim öğretim yılında Afyonkarahisar'da görev yapan 402 öğretmen gönüllü olarak katılmıştır. Araştırmada veri toplama formu olarak Mullen ve arkadaşları (1997) tarafından geliştirilen, Markland ve Tobin (2004) tarafından revize edilen 19 maddelik `egzersizde davranışsal düzenlemeler - 2 ölçeği` ve Hart ve arkadaşları (1989) tarafından geliştirilen ve Türk popülasyonu için geçerlik güvenirlik çalışması Hagger ve arkadaşları (2007) tarafından yapılan 7 maddelik `sosyal fizik kaygı ölçeği` kullanılmıştır. Bireylerin yaşam kalitesini değerlendirmek için Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)'nün (1998) geliştirdiği 23 madde ve 5 alt boyuttan oluşan `yaşam kalitesi ölçeği` kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçeklerin her birinde aralıklı ölçüm düzeyi olarak kabul edilen 5'li Likert uygulanmıştır. Verilerin analizde betimsel istatistikler, regresyon analizi ve Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA)' nin yanı sıra değişken sayısına bağlı olarak iki grup için Bağımsız Örneklem T Testi (Independent Samples T Test), ikiden fazla grup için Tek Yönlü Varyans Analizi (One Way ANOVA) kullanılmıştır. Ayrıca yapılan varyans analizi sonucunda elde edilen farkların hangi gruplardan kaynaklandığının tespiti için çoklu karşılaştırma testlerinden Scheffe testi kullanılmıştır. Sonuç olarak; egzersizde davranışsal düzenlemeler ile yaşam kalitesi arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanamazken, sosyal fizik kaygı ve yaşam kalitesi arasında negatif yönlü zayıf ilişki; sosyal fizik kaygı ve egzersizde davranışsal düzenlemeler arasında ise pozitif yönlü orta düzey ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca kullanılan her 3 ölçekte de katılımcıların demografik değişkenlerine bağlı olarak anlamlı farklılıklar oluştuğu söylenebilir.

Health and exercise related practices are considered as the most important factor in fight against sedentary life style –named as the biggest epidemic of the 21st century-. It is thought that knowing motivations that push individuals to exercise and practices done in this sense will reduce their social physique anxiety levels and increase their quality of life. In this sense; the purpose of the study was to examine motivational arrangements in exercise and social physique anxiety levels in relation to quality of life. 402 teachers who worked in Afyonkarahisar Province during 2016-2017 volunteered to participate in the study. In the study; The Behavioral Regulation in Exercise Questionnaire (BREQ) -developed by Mullen et al. (1997) and revised by Markland and Tobin (2004) with 19 items- and Social Physique Anxiety Scale -designed by Hart et al. (1989) and Turkish validity and reliability tests of which were done by Hagger et al. (2007) with 7 items- were used as data collection forms. In order to assess individuals' quality of life; Quality of Life Scale which was developed by WHO (1998) and had 23 items and 5 subscales was used. In the study; a 5-point Likert format was used. For the data analyses; descriptive statistics, regression analysis and explanatory factor analysis were employed. Additionally; depending on the number of the variables Independent Samples T Test and One Way ANOVA for groups more than two were used. Also; to determine which group produced the difference after the variance analyses; Scheffe test was used. As a result; no significant correlation was found between behavioral regulations in exercise and quality of life; there was a negative and weak correlation between social physique anxiety and quality of life but there was a positive and moderate correlation between social physique anxiety and behavioral regulations in exercise. Besides; it may be argued that depending on the demographic variables of the participants, significant differences existed in all the three scales.