Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinde sağlıklı yaşam biçimi davranışları, ilişkili faktörler ve obezite sıklığının değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (ZBEUN) Tıp Fakültesi öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarını, yaşam tarzlarını değerlendirmek, fiziksel aktivitede bulunan ve hareketsiz yaşam tarzı olanlar arasındaki farklılıkları ortaya koymak ve obezite sıklığını saptamaktır. Gereç ve Yöntem: Çalışma, 01 Temmuz 2018 ile 01 Mart 2019 tarihleri arasında ZBEUN tıp fakültesinde öğrenim görmekte olan öğrenciler üzerinde gerçekleştirilen kesitsel tanımlayıcı türde bir araştırmadır. Sosyodemografik veri formunda katılımcıların yaş, cinsiyet, boy, kilo, medeni durum, anne ve babalarının eğitim durumu, gelir düzeyleri, yaşadıkları yer, sigara ve alkol kullanma alışkanlıkları, düzenli egzersiz yapma durumlarını sorgulayan sorular vardır. Fiziksel aktivite düzeyini değerlendirmek için Uluslararası Fiziksel Aktivite Ölçeği kısa formu (UFAA), sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını değerlendirmek için Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği-I (SYBDÖ) kullanılmıştır. Kategorik değişkenlere ait tanımlayıcı istatistikler frekans ve yüzde ile, sürekli değişkenlere ait tanımlayıcı istatistikler ise sayısal verilerin normal dağılıma uyma-uymama durumlarına göre ortalama, standart sapma, medyan, minimum ve maksimum değerleriyle verilmiştir. Sürekli değişkenlerin normal dağılıma uygunluğu Shapiro Wilk's testi ile incelenmiştir. Sürekli değişkenlerin 2 grup karşılaştırmalarında Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Kategorik değişkenlerin gruplar arası karşılaştırmalarında Pearson ki-kare testi kullanılmıştır. Çalışmadaki tüm istatistiksel analizlerde p değeri için 0.05'in altındaki sonuçlar istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Araştırmaya toplam 711 kişi katılmıştır. UFAA ölçeğini sadece 531 kişi tam olarak cevaplandırmıştır. Çalışmaya katılan öğrenciler arasında obezite oranı %3 olarak bulunmuştur. Kadın ve erkek katılımcılar arasında obezite sıklığı bakımından fark yoktur. Katılımcıların SYBDÖ toplam ve alt boyut puanları ortalama düzeyde bulunmuş olup katılımcıların öğrenim gördükleri sınıflara göre toplam puanlarda anlamlı bir farklılık izlenmemiştir. Katılan öğrencilerin sadece %11'i UFAA ölçütlerine göre yeterli egzersiz yapıyorlardı. UFAA ölçütlerine göre fiziksel aktivitesi yeterli düzeyde olan öğrencilerin SYBDÖ toplam puanları ile birlikte sağlık sorumluluğu, beslenme ve stres yönetimi alt boyutlarından aldıkları puanlar da daha yüksekti. Sonuç: Çalışmaya katılan öğrencilerin SYBDÖ toplam ve alt boyut puanları ortalama düzeyde kalmıştır. Bu nedenle okulumuz öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını geliştirme konusunda müdahaleye ihtiyaçları olduğu düşünülmüştür. Fiziksel aktivite düzeyi yeterli olan katılımcıların SYBDÖ toplam puanları ile birlikte sağlık sorumluluğu, beslenme ve stres yönetimi alt boyutlarından aldıkları puanlar da daha yüksek olduğundan, sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını geliştirme konusundaki müdahalenin okulumuzda mevcut olan fiziksel aktivite imkanlarının geliştirilmesi ile arttırılabileceği düşünülmüştür.

Aim: Aim of this study is to evaluate dietary habits and lifestyles; to document differences between physically active and sedentary individuals; and to identify the rate of obesity among students of Zonguldak Bülent Ecevit University (ZBEUN) Faculty of Medicine.Materials and Methods: This study is a cross-sectional, descriptive study performed on individuals studying medicine at ZBEUN Faculty of Medicine between dates of July 1 2018 and March 1 2019. There were questions in sociodemographic data form which are related with age, gender, length, weight, marital status, educational status of their parents, level of income, home address, status of smoking and alcohol consumption, regular exercise level of participants. International Physical Activity Questionnare- Short Form (IPAQ) and Healthy Lifestyle Behavior Scale-I (HLBS-I) were used for evaluating physical activity level and healthy lifestyle behaviors; respectively. Descriptive statistics of categorical variables were presented with frequency and percentage whereas descriptive statistics of continuous variables were presented with average, standard deviation, median, minimum and maximum values according to distribution status (normal-not normal) of numeric data. Normal distribution status of continuous variables was evaluated with Shapiro Wilk's test. Inter-group comparisons of continuous variables was performed with Mann Whitney U test. Inter-group comparisons of categorical variables was performed with Pearson Chi-Square test. Results with p levels below 0.05 were considered as statistically significant.Results: A total of 711 individiuals was enrolled in this study. Only 531 individuals completely answered IPAQ scale. Obesity rate was found as 3% among enrolled students. There was no difference between female and male participants in terms of obesity rate. HLBS total and subscale points of participants were found as average and there was no significantly different total scores between education years of participants. Only 11% of participants was exercising adequately according to IPAQ criterion. HLBS total scores and scores of health responsibility/diet/stress management subscales of physically active students according to IPAQ criterion were higher.Conclusion: HLBS total and subscale points of participants were average. Therefore, it was concluded that students of our faculty needs intervention for improving healthy lifestyle behaviors. Due to higher HLBS total scores and higher scores of health responsibility/diet/stress management subscales of physically active students, it was thought that intervention about improving healthy lifestyle behaviors can be increased by improving physical activity opportunities of our faculty.