Sağlık çalışanına yönelik şiddet: Risk faktörleri, etkileri, değerlendirilmesi ve önlenmesi

Abstract

Çok geniş bir çalışan grubu içeren sağlık kuruluşları, şiddet olaylarının en sık yaşandığı iş alanlarındandır. Son zamanlarda yapılan araştırmalarda sağlık çalışanlarının diğer iş alanlarında çalışanlardan şiddete uğrama bakımından 16 kat daha fazla risk taşıdığı saptanmıştır. Bu çalışmanın amacı Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi (BEUSUAM) ve Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Diş Hekimliği Uygulama ve Araştırma Merkezi (BEUDHUAM) sağlık çalışanlarında şiddetin sıklığı, nedenleri ve önlenebilmesi için yapılabilecekleri değerlendirmektir.Araştırma evreni Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi ve Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Diş Hekimliği Uygulama ve Araştırma Merkezinde çalışmakta olan 341 hekim, 67 diş hekimi, 401 hemşire, 60 tekniker ve 74 diğer sağlık çalışanı olmak üzere toplam 943 kişiden oluşmaktadır.Örneklem büyüklüğünün hesaplanmasında OpenEpi programı kullanılmıştır. Örneklem büyüklüğü beklenen şiddet görülme sıklığı %70 öngörülerek, %95 güven aralığı ve %3 hata payı ile 460 kişi olarak hesaplanmıştır. Evren içerisindeki mesleksel dağılıma göre örneklem tabakalandırılmış, sonra da tabakalardan basit rastgele örnekleme ile katılımcılar belirlenmiştir. Veriler literatür taramasına dayanılarak oluşturulan 40 soruluk veri toplama formu ile toplanmıştır.Araştırmaya katılan sağlık çalışanlarının %61,4'ü kadın, %80,0'i 20-39 yaş aralığında, %56,1'i lisansüstü eğitime sahip ve %59,1'i evlidir. Mesleksel özellikler sorgulandığında, katılımcıların %40,6'sı mesleğinin hemşire olduğunu, %61,5'i dahili ve cerrahi kliniklerde çalıştığını, %43,7'si meslekte çalışma süresinin 1-5 yıl olduğunu, %44,7'si gündüz ve gece dönüşümlü olarak çalıştığını ifade etmiştir. Sağlık çalışanlarının % 57,9'u meslek hayatı boyunca, %36,8'i son bir yılda en az 1 kez şiddete maruz kalmıştır. Sağlık çalışanlarının %73,0'ü çalışma yaşamı boyunca en az bir kez şiddete tanık olmuştur. BEUSUAM sağlık çalışanlarının %61,1'i meslek hayatında en az bir kez şiddete uğrarken, %39,3'ü son bir yılda şiddete uğramıştır. BEUDHUAM sağlık çalışanlarının %30,9'u meslek hayatında şiddete maruz kalırken, %16,4'ü son yılda şiddete uğramıştır. Araştırmaya katılanların %19,1'i fiziksel şiddete, % 57,5'i sözel şiddete, %3,0'ü cinsel şiddete maruz kalmıştır. Sağlık çalışanları en sık hasta yakınları tarafından şiddete maruz kaldığını belirtmiştir. Şiddetin en sık meydana geldiği yerler klinik servisler (%45,2) poliklinikler (%28,9), acil servistir (%26,5). Kadın sağlık çalışanlarının %63,1'i (n=197), erkeklerin %49,5'i (n=97) meslek hayatı boyunca şiddete maruz kalmıştır. Kadın ve erkek sağlık çalışanları arasında şiddete maruz kalma durumları açısından anlamlı fark bulunmuştur (p=0,002). 30-39 yaş grubu sağlık çalışanlarının şiddete uğrama durumu diğer yaş gruplarına oranla önemli biçimde yüksektir (p=0,008). Hemşireler diğer sağlık çalışanlarına göre daha fazla şiddete uğramıştır (p=0,004). Hemşirelerin %46,3 gibi önemli bir bölümü meslek hayatı boyunca şiddet eğitimi almıştır (p <0,001).Sağlık çalışanına yönelik şiddetin engellenmesinde hizmet içi şiddet eğitimleri artırılmalı, medyada şiddeti özendirecek yayınlar yasaklanmalı, yasal yaptırımlar düzenlenmeli, güvenlik personelinin eğitimleri ve yetkileri artırılmalı, günlük bakılan hasta sayısı sınırlandırılmalı, acil servislere uygun olmayan başvurular önlenmelidir

Health institutions, which include a very large group of employees, are among the areas of work where violence is most frequent. Recent research has shown that health care workers are 16 times more likely to be exposed to violence than employees in other areas of work. The aim of this study is to evaluate the frequency and causes of violence and what could be done to prevent violence among health workers of Zonguldak Bülent Ecevit University Health Application and Research Center (BEUSUAM) and Zonguldak Bülent Ecevit University Dentistry Application and Research Center (BEUDHUAM).The research population consisted of a total of 943 people, including 341 physicians, 67 dentists, 401 nurses, 60 technicians and 74 other health workers working at Zonguldak Bülent Ecevit University Health Application and Research Center and Zonguldak Bülent Ecevit University Dentistry Application and Research Center.OpenEpi program was used to calculate the sample size. The sample size was calculated as 460 people with a predicted 70% frequency of violence and 95% confidence interval and 3% error margin. The sample was stratified according to the occupational distribution in the universe, and then the participants were identified by simple random sampling from the strata.The data were collected with a 40 question data collection form based on the literature review.61,4% of the health workers participating in the research were women, 80,0% were in the 20-39 age range, 56,1% had graduate education and 59,1% were married. When the occupational characteristics were questioned, 40,6% of the participants stated that their profession was a nurse, 61,5% of them worked in internal and surgical clinics, 43,7% of them the working period was 1-5 years, 44,7% of them worked daytime and night alternately. While 57,9% of healthcare workers have been exposed to violence at least once during their professional life, 36,8% have experienced violence at least once the last year. 73,0% of healthcare workers have witnessed violence at least once during their working life. While 61,1% of BEUSUAM health workers have been subjected to violence at least once in their professional life, 39,3% have experienced violence in the last year. While 30,9% of BEUDHUAM health workers are exposed to violence in their professional lives, 16,4% have experienced violence in the last year. 19,1% of the participants were subjected to physical violence, 57,5% were verbal violence, 3,0% were exposed to sexual violence. Health care workers stated that were most frequently exposed to violence by patient relatives. The places where violence occurs most frequently were clinical services (45,2%), polyclinics (28,9%), and emergency services (26,5%). 63,1% (n=197) of female healthcare workers and 49,5% (n=97) of men were exposed to violence throughout their professional lives. A significant difference was found between male and female health workers in terms of exposure to violence (p= 0,002). Violence among health workers in the 30-39 age group is significantly higher than in other age groups (p=0,008). Nurses experienced more violence than other health care workers (p=0,004). 46,3% of the nurses received violence training throughout their career (p<0,001). In order to prevent violence against health workers, in-service violence trainings should be increased, publications that encourage violence in the media should be banned, legal sanctions should be arranged, training and powers of security personnel should be increased, daily number of patients should be limited and applications that are not suitable for emergency services should be prevented.