Süt sığırlarında bazı metabolik hastalıkların sürü bazında teşhisine yönelik biyolojik testlerin değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma ile Aydın ilinde bulunan bazı süt sığırı işletmelerinde, geçiş dönemindeki bazımetabolik hastalıkların sürü bazında teşhisine yönelik biyolojik testlerden olan NEFA, BHBA,laktat, Mg+2 ve Ca+2'un değerlendirilmesi amaçlandı. Çalışma kapsamına Aydın İli' nde yeralan 1) ≥250 baş sağmallı, 2) serbest duraklı ahır sistemi olan, 3) TMR ile besleme yapılanve/veya 4) sürü takibini sağlayan programlara sahip 3 farklı süt sığırcılığı işletmesi dahil edildi.Kuru dönemde olan 50 sağmal inekten oluşturulmuş gruplardan seçilen en az 12 olgudaprepartum (-2. hafta ve -1. hafta), doğum (0. gün), postpartum (+1. hafta ve +2. hafta)dönemlerinde sabah yemlemesinden 6-8 saat sonra V. coccygea' dan alınan kan örneklerindenhastabaşında NEFA, BHBA, laktat, Mg+2 ve Ca+2 analizleri ile VKS' nin haftalık takibigerçekleştirildi. Elde edilen verilerin tekrarlayan ölçümlü deneme modeli kullanılaraktanımlayıcı istatistikleri yapıldı. Çalışmaya göre işletme ve rasyon faktörleri ile BHBA, NEFA,Mg+2 ve Ca+2 arasındaki ilişki istatiski olarak önemli bulundu (P<0.01). Modele göre dahiledilen diğer bir değişken olan dönem (prepartum, doğum ve postpartum) ile BHBA ve Ca+2 aiten küçük karaler ortalaması ve standart hatalar arasında istatistiki (P<0.01) önemli olan bir ilişkisaptandı. Bunun yanı sıra laktat ile VKS arasında düşük (P<0.05), Ca+2 ile laktasyon sayısı(primiparöz ve multiparöz) arasında yüksek (P<0.01) istatistiki önem tespit edildi. Sürü bazındayapılan değerlendirmede her üç işletmede prepartum NEFA ≥0.4 mEq/L ve postpartum BHBA≥1.4 mmol/L eşik değerlerine göre her üç işletmenin postpartum NED yönünden pozitif olduğuve SKK yönünden I. işletmenin pozitif değerlendirilebileceği görüldü. Ayrıca Ca+2 ≤2.0mmol/L ve Mg+2 <0.61 mmol/L' un doğum (0. gün) eşik değerlerine göre SKH yönünden her3 işletmenin riskli olduğu ve I. ve II. işletmelerde SKM' nin varlığının uygun olmayan rasyonve beslenme ile de ilişkili olabileceği düşünüldü. Aynı zamanda çalışmada elde edilen ROCeğrisi prepartum NEFA eşik değerinin (0.68 mEq/L) diğer çalışmalarla benzerlik gösterdiği vepostpartum bazı klinik hastalıkların gözlemlenmesinde kullanılabileceği ortaya konuldu.Gerçekleştirilen bu tez çalışmasının, sürü bazında belirtilen parametrelerin birarada incelendiğixvbaşka bir çalışma bulunmamasıyla ve Türkiye' de sürü bazlı hastalıkların önlenmesine yönelikplanlama ve stratejik müdahelelere imkan vermesi yönüyle bir ilk olup ileride yapılacakçalışmalara ve sürü yönetimine emsal oluşturacağı düşünüldü.

This study aimed to evaluate NEFA, BHBA, lactate, Mg+2 and Ca+2 as biological tests for the detection of some metabolic diseases during transition period in selected dairy farms located in Aydın province. As a part of the study three different dairy farms located in Aydın province with 1) ≥250 dairy cattle, 2) freestall housing, 3) TMR feeding and/or 4) dairy herd improvement programs were enrolled. Weekly cowside NEFA, BHBA, lactate, Mg+2 and Ca+2 analysis with BCS were performed in at least 12 cases selected from groups formed 50 dairy cattle in the dry period by withdrawal of blood samples from V. coccygea 6-8 hours after early feeding at prefresh (-2nd and -1th week), fresh (0. day), postfresh (+1th and +2nd week) periods. Descriptive statistics were done using the repeatedly measured trial model of the obtained data. According to the study, the relationship between BHBA, NEFA, Mg+2, Ca+2 and farm with feed ratio factors were found statistically significant (P <0.01). A statistically significant relationship (P <0.01) was determined among period (prepartum, birth and postpartum) the other variables included in the model with the least squares and standard errors of BHBA and Ca+2 (P <0.01). In addition, higher statistical significance was found between lactate and BCS (P <0.05), Ca+2 and lactation number (primiparous and multiparous) (P <0.01). According to the prepartum NEFA ≥0.4 mEq/L and postpartum BHBA ≥1.4 mmol/L levels in herd-based evaluation, it was observed that all farms were positively evaluated for NEB and only Ist farm was found positive for SCK. In addition, it was thought that all 3 farms were at risk for SCH according to the threshold values (0. day) of Ca+2 ≤ 2.0 mmol/L and Mg+2 <0.61 mmol/L and the presence of SCM in the Ist and IInd farms may also be related to inappropriate feed ration and nutrition. At the same time, it was concluded that prepartum NEFA threshold (0.68 mEq/L) was obtained similar to other studies for the ROC statical analysis and it could be used for observing some postpartum clinical diseases. It was suggested that this thesis study was the first in terms of the fact that there is no other study in which those parameters were mentioned on herd basis investigated together and that it allows planning and strategic interventions to prevent herd-based diseases in Turkey and it will be a precedent for future studies and herd management.