İç hastalıkları yoğun bakım kliniklerinde yatan yaşlı hastalarda basınç yarası gelişimini etkileyen faktörler, sıklığı ve arayüz basıncının yordayıcı değeri

Abstract

Bu araştırma iç hastalıkları yoğun bakım kliniklerinde yatan yaşlı hastalarda basınç yarası gelişimini etkileyen faktörleri, basınç yarası gelişim sıklığını ve basınç yarası gelişiminde arayüz basıncının yordayıcı değerini belirlemek amacıyla yapıldı. Bu araştırmada, 15.04.2018 – 15.08.2018 tarihleri arasında hastanede yatan 140 hasta ile çalışıldı, hastaların sosyo-demografik özellikleri, sağlık durumlarına ilişkin verileri, arayüz basıncı ve lokal ısı bulguları değerlendirildi. Veriler tanımlayıcı istatistikler, ki-kare testi, COX Regresyon, Kaplan Meier – Survival Time analizleri ile incelendi. Hastaların yaş ortalamalarının 71,60±6,90, BKİ'lerinin ortalama değerinin 24,64±3,13, ve %52,1'inin kadın olduğu, %82,1'inin sigara içmediği, %57,1'inde havalı yatak kullanıldığı, %72,1'inin ağızdan beslenmedikleri, %34,3'ünün steroid grubu ilaçlar kullandıkları, %42,1'inin kardiyo-vasküler hastalığı olduğu belirlendi. Yaşlı hastaların %22,1'inde basınç yarası geliştiği, yara oluşma süresinin ortalama 6,90± 2,9 gün olduğu belirlendi. Basınç yarası gelişen hastaların yaş ortalamaları 72,41±1,01 yıl, basınç yarası gelişmeyenlerin yaş ortalamaları 71,37±0,69 yıldır. Kadınların %17,8'inde basınç yarası gelişirken erkeklerin %26,9'unda basınç yarası gelişmiş (p˂0,05), sigara içmeyen hastaların %19,1'inde basınç yarası gelişirken sigara içen hastaların %36'sında basınç yarası gelişmiştir (p>0,05). Albümin ve hemoglobin değerleri yüksek olan hastalarda basınç yarası daha az gelişmiştir (p˂0,05). Lökosit ve açlık kan şekeri değerleri yüksek olan hastalarda basınç yarası geliştiği görülmüştür (p>0,05). Standart hastane yatağı kullanılan hastalarda havalı yatak kullanan hastalara göre arayüz basıncı daha yüksektir. Her iki yatağı kullanan hastalarda pozisyon başlangıcına göre pozisyon sonunda arayüz basıncı değeri yüksektir. Basınç yarası gelişen hastaların arayüz basıncı değerleri gelişmeyen hastaların değerlerinden daha yüksektir. Havalı ve standart hastane yatağı kullanan hastalarda pozisyon başlangıcına göre pozisyon sonunda lokal ısı değerlerindeki artış benzerdir. Tüm ölçümlerde arayüz basıncı, lokal ısı ve basınç yarası gelişimi arasındaki ilişki `COX-Regresyon Analizi` ile değerlendirilmiş aralarında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p˂0,05). Değerlendirilen hastaların %45'inde sakrumda basınç yarası gelişirken hastaların %61,3'ünde 1. evre basınç yarası gelişmiş olduğu saptanmıştır. Bu sonuçlara göre arayüz basıncının yükselmesinin basınç yarası ile ilişkili olduğu, arayüz basıncının yükselmesine neden olan faktörler açısından hastaların gözlemlenmesi gerektiği söylenebilir.Anahtar Kelimeler: Basınç Yarası, Arayüz Basıncı, Risk Faktörleri, Yoğun Bakım, YaĢlıHasta

The aim of this study was to determine the factors affecting the pressure ulcer development in elderly patients in the medical intensive care units, the frequency of pressure ulcer development and the predictive value of the interface pressure in pressure ulcer development. In this study, 140 patients hospitalized between 15.04.2018 - 15.08.2018 were studied, socio-demographic characteristics, health data, interface pressure and local heat findings were evaluated. The data were analyzed with descriptive statistics, chi-square test, COX Regression, Kaplan Meier - Survival Time analysis. The mean age of the patients was 71,60 ± 6,90, the mean value of BMI was 24,64 ± 3,13 and 52,1% were female, 82,1% were non-smokers, 57,1% were used air-bed, 72,1% were not fed orally, 34,3% were using steroid medicines, 42,1% had cardio-vascular disease. In 22,1% of elderly patients, a pressure ulcer developed and the mean duration of ulcer formation was 6,90 ± 2,9 days. The mean age (72,41 ± 1,01) years of the patients who developed pressure ulcers and the mean age of those who did not develop a pressure ulcer was (71,37 ± 0,69) years. While 17,8% of women developed pressure ulcer, 26,9% of men developed pressure ulcer with pressure ulcers (p˂0,05), 19,1% of non-smoker patients developed pressure ulcer and 36% of smokers developed pressure ulcer. (p>0,05). Pressure ulcer was less developed in patients with high albumin and high hemoglobin values (p˂0,05). Pressure ulcer was observed in patients with high leukocyte and high fasting blood glucose levels (p>0,05). In patients using standard hospital beds, the interface pressure is higher than in patients using air-beds. Patients using both beds have a higher post-position interface pressure than pre-position. The pressure values of the patients with pressure ulcers are higher than the values of the patients without developing pressure. In patients using air-bed and standard hospital beds, the increase in local heat values post-position is similar compared to the pre-position. In all measurements, a statistically significant difference was found between the relationship between interface pressure, local heat and pressure ulcer development with `COX-Regression Analysis` rated (p˂0,05). In 45% of the patients evaluated, a pressure ulcer developed in the sacrum and 61,3% of the patients developed 1st stage pressure ulcer. According to these results, it can be said that the elevation of the interface pressure is related to the pressure ulcer, the patients should be observed in terms of the factors causing the increase of the interface pressure.Keywords: Pressure Ulcer, Interface Pressure, Risk Factors, Intensive Care, Elderly Patient