Aydın ili efeler ilçesi 4.nolu Aile sağlığı merkezi`ne hizmet almaya gelen gebelerin psikososyal sağlık düzeyleri ve etkileyen faktörler

Abstract

Gebeliğin normal seyrinde devam edebilmesi için psikososyal değerlendirme, fiziksel değerlendirme kadar önemlidir. Doğum öncesi bakım hizmetlerinde etkin rolü bulunan ebelerin, izlem yaparken gebelerin psikososyal sağlık düzeylerini de değerlendirmeleri gereklidir. Bu araştırma Aydın İli Efeler İlçesi 4 Nolu Aile Sağlığı Merkezi'ne hizmet almaya gelen gebelerin psikososyal sağlık düzeyleri ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla analitik tipte yapılmıştır.Araştırma 15 Mayıs 2016 ile 15 Kasım 2016 tarihleri arasında T.C. Sağlık Bakanlığı Aydın Halk Sağlığı Müdürlüğü Efeler İlçesi 4Nolu Aile Sağlığı Merkezine hizmet almaya gelen 291 gebe ile yürütülmüştür. Araştırma verilerinin toplanmasında `Anket Formu`, `Gebelikte Psikososyal Sağlığı Değerlendirme Ölçeği` ve `Gebelikte Risk Değerlendirme Formu`, verilerin değerlendirmesinde Statistical Packagefor Social Science (SPSS) 18.0 paket programı kullanılmıştır. Araştırmanın verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metodların (Ortalama, Standart Sapma, Minimum, Maksimum) yanısıra parametrik olmayan iki grup değişkenlerin aralarındaki farklılığı incelemek için veriler Mann-Whitney Utesti ile birden fazla grup değişkenlerinde Kruskal Wallis H ile analiz edilmiştir.İstatistiksel anlamlılık p<0,05 düzeylerinde değerlendirilmiştir.GPSDÖ ve alt boyutlarının gebelerin psikososyal sağlık düzeyini ne ölçüde etkilediğini belirlemek amacıyla Lojistik Regresyon Analiz testi yapılmıştır.Gebelerin Gebelikte Psikososyal Sağlığı Değerlendirme Ölçeği alt boyutları olan Gebelik ve eş ilişkisine ait özellikleri (4,38±0,52), Kaygı ve strese ait özellikleri (3,38±0,79), Aile içi şiddete ait özellikleri (4,80±0,32), Psikososyal destek gereksinimine ait özellikleri (4,03±0,61), Ailesel özellikleri (4,40±0,63), Gebeliğe ilişkin fiziksel-psikososyal değişikliklere ait özellikleri (4,07±0,63) ile GPSDÖ'den aldıkları toplam puan(4,18±0,4) ortalamaları değerlendirildiğinde psikososyal sağlık durumlarının iyi düzeyde olduğu belirlenmiştir.Gebelerin; yaş, eğitim, eşin eğitimi, gebelik sayısı, canlı doğum sayısı, yaşayan çocuk sayısı, kürtaj sayısı, gebeliğin planlanma ve gebeliğin istenme durumlarının psikososyal sağlığı etkilediği tespit edilmiştir(p<0,05).Gebelerin risk durumu ile GPSDÖ puanı arasındaanlamlı farklılık bulunmamıştır (p>0,05). Lojistik Regresyon Analiz sonucuna göre gebeliğini istemeyenlerin psikososyal sağlık düzeyleri 0,321 kat daha düşük, gelir durumu düşük olan gebelerin `Gebelik ve eş ilişkisine ait özellikler` alt boyut puanı 0,054 kat daha düşük, çekirdek ailede yaşayan gebelerin `Aile iç şiddete ait özellikler` alt boyut puanı 19,375 kat daha yüksek, doğum öncesi izleme gitmeyen gebelerin `Aile iç şiddete ait özellikler` alt boyut puanı 0,005 kat daha düşük, kürtaj olmayan gebelerin `Gebeliğe ilişkin fiziksel-psikososyal değişikliklere ait özellikler` alt boyut puanı 3,221 kat daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.Bu araştırmanın sonuçlarına göre gebelerin psikososyal sağlık düzeyleri iyi durumdadır. Gebelerin bazı sosyoekonomik ve obstetrik özellikleri psikososyal sağlık düzeylerini etkilerken gebelikte risk durumu psikososyal sağlığı etkilememiştir.

Psychosocial evaluation is as important as physical evaluation in order for the pregnancy to continue in its normal course. It is necessary for midwives who play an active in antenatal care to evaluate the psychosocial health levels of pregnant women. This research was carried out as an analytical type to determine the psychosocial health levels and its relating factors of pregnant women who receıved care from the No.4 Famıly Health Centre of Efeler Dısctrıct in Aydın Provınce.The study was conducted between May 15, 2016 and November 15, 2016 with 291 pregnant womenwho obtained health care from the No.4 Family Health Centre of Efeler Disctrict under the Aydin Public Health Directorate of the Ministry of Health of Turkey. For the collection of data, a `Questionnaire`, `Antenatal Psychosocial Health Assessment Tool`, `Antenatal Risk Assessment Form` were used, and the statistical package for social science (SPSS) 18.0 package program was used in the evaluation of data. Descriptive statistical methods (Mean, Standard Deviation, Minimum, Maximum) were used in the evaluation of the data for the study as well asMann-Whitney U test to examine the difference between the two nonparametric group variables and Kruskal Wallis H to analyse multiple group variables.Statistical significance was evaluated at p <0.05. Logistic Regression Analysis test was performed to determine the extent to which the Antenatal Psychosocial Health Assessment Tool and its sub-scales affected the psychosocial health status of the pregnant women.Fromthe total points (4,18 ± 0,4) of these sub-scales of the Antenatal Psychosocial Health Assessment Tool: characteristics of Pregnancy and spouse's relationship (4,38 ± 0,52), of Anxiety and stress (3,38 ± 0,79), of Domestic violence (4,80 ± 0,32), ofNeed for psychosocial support (4,03 ± 0,61), of Family (4,40 ± 0,63), of Physical and psychosocial changes related to pregnancy (4,07 ± 0,63); the averages were evaluated, and it was determined that the psychosocial health conditions were at a good level.It was determined that age, education, spouse's education, number of pregnancies, number of live births, number of living children, number of abortions, whether the pregnancy was planned and whether the pregnancy is wanted affected the psychosocial health of the pregnant women (p <0,05).According to Logistic Regression Analysis results, it was found out that the psychosocial health level of those with unwanted pregnancy was 0.321 times lower,the sub-scale score of `characteristics of pregnancy and spouse relationship` for pregnant women with low income status was 0.054 times lower, the sub-scale score of `characteristics of domestic violence` for pregnant women living with nuclear families was19.375 times higher, for the pregnant women who did not obtain ante-natal care services, the sub-scale score for `characteristics of domestic violence` was 0.005 times lower and that sub-scale score of `characteristics of physical-psychosocial changes related to pregnancy` pregnant women who hadn't had abortion was 3.221 times higher.According to the results of this research, the psychosocial health levels of the pregnant women are in good condition. While some socio-economic and obstetric characteristics of the pregnant women affected psychosocial health levels, risk situations in pregnancy did not affect psychosocial health.