Bir eğitim ve araştırma hastanesi çalışanlarının sağlık okur yazarlık düzeyleri ve ilişkili faktörleri belirlemek

Abstract

Sağlık okuryazarlığı bireylerin okuryazarlık becerileri ve yetenekleri ile sağlık durumları arasında bir köprüdür. Sağlık okuryazarlığı hasta eğitimi ve hastalık yönetiminde önemli bir kavram olarak tanınmaktadır. Bu çalışma bir eğitim ve araştırma hastanesi çalışanlarının sağlık okur yazarlık düzeyleri ve ilişkili faktörleri belirlemek amacıyla yapılmış kesitsel bir çalışmadır. Araştırma Sağlık Bakanlığı'na bağlı Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde görev yapan çalışanlar ile Eylül 2018-Mayıs 2019 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini 3239 kişi; örneklemi ise 1081 kişi oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak 20 soruluk anket formu ve Avrupa Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma öncesi örneklem grubuna benzer özellik taşıyan bir hastanede ön uygulama yapılmış ve soruların anlaşılabilirliği değerlendirilmiştir. Araştırma öncesi SBÜ Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nden kurul izni, Konya KTO Karatay üniversitesi İlaç ve Tıbbi Cihaz Dışı Araştırmalar Etik Kurulu'ndan etik onay, gönüllülerden yazılı onam ve araştırmada kullanılan ölçeklerle ilgili araştırmacılardan gerekli izinler alınmıştır. Elde edilen veriler SPSS 21.0 programında ve bilgisayar ortamında değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistiksel analizler (Aritmetik Ortalama, standart sapma, sıklık, yüzdelik), t testi, One Way ANOVA, Pearson Correlation test kullanılmıştır. Araştırmanın bağımsız değişkenleri bireylerin özellikleri, bağımlı değişkeni ise Avrupa Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği puanıdır. Araştırma sonuçlarından elde edilen bulgulara göre; katılımcıların % 53,7'si erkek, % 46,3'ü kadın olup; yaş ortalaması 34,76±7,80'dir. Katılımcıların %74,3'ü evli, %49,6'sı lisans ve üstü eğitim düzeyine sahip, %49,1'i sürekli işçi kadrosunda, %49,4'ü en uzun süre büyük şehirde yaşamış, %51,4'ünün geliri giderine denktir ve çalışma yılları 9,81±6,97'dir. Yüksek eğitim düzeyine sahip olanların, doktor veya hemşire olanların, yüksek gelir düzeyine sahip olanların, iyi düzeyde sağlığa sahip olanların, kitap okuyanların ve sağlık okuryazarlığı kavramını bilenlerin sağlık okuryazarlığı düzeyi yüksek bulunmuştur. Bu sonuçlar doğrultusunda farklı örneklem gruplarında sağlık okuryazarlığı düzeylerinin değerlendirilmesi; risk gruplarına yönelik eğitici aktivitelere yer verilmesi önerilebilir.

Health literacy is a bridge between individuals' literacy skills and abilities and health status. Health literacy is recognized as an important concept in patient education and disease management. This study is a cross-sectional study conducted in order to determine health literacy levels and related factors of the staff in an education and research hospital. The study was conducted between September 2018 and May 2019 with the staff of Konya Education and Research Hospital affiliated to the Ministry of Health. The population of the study consisted of 3239 people and the sample consisted of 1081 people. The questionnaire consisting of 20 questions and the European Health Literacy Scale were used as a data collection tool in the research. Before the study, an exercise application was performed in a hospital similar to the sample group and the comprehensibility of the questions was evaluated. Before the research, committee approval was obtained from SBU Konya Training and Research Hospital, research ethics committee approval from Konya KTO Karatay University Medication and Non-Medical Research Ethics Committee, written consent from the volunteers and required permissions from relevant researchers about the scales used in the research were obtained.The obtained data were evaluated in SPSS 21.0 program in computer. Descriptive statistical analysis (Mean, standard deviation, frequency, percentage), Student t test, One Way ANOVA, Pearson Correlation test were used in the evaluation of the data. The independent variables of the study are the characteristics of individuals and the dependent variable is the European Health Literacy Scale. According to the findings of the study, 53.7% of the participants were male and 46.3% were female and the mean age was 34.76 ± 7.80 years. 74.3% of the participants were married, 49.6% had undergraduate and above education level, 49.1% had permanent staff, 49.4% had lived in the city for the longest period, 51.4% has equal income and expenses and the working years is 9.81 ± 6.97. The level of health literacy of those with higher education levels, those who are doctors or nurses, those with high income levels, those with good health, readers and those who know the concept of health literacy was found to be high. Based on these results, it is advisable to evaluate health literacy levels in different sample groups and to include educational activities for risk groups.