Farklı kökenli biberiye (Rosmarinus officinalis L.) klonlarının bazı morfolojik, agronomik ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma, 2016-2018 vejetasyon döneminde 3 yıl süre ile farklı kökenli biberiye (Rosmarinus officinalis L.) klonlarının bazı morfolojik, agronomik ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi amacı ile yürütülmüştür. Araştırma Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü deneme alanlarında Tesadüf Blokları Deneme Deseni'ne göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Denemede bitki materyali olarak 14 biberiye klonu kullanılmış ve her yıl tek biçim yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda sırasıyla 2016, 2017 ve 2018 yılları genel ortalamalarına göre, morfolojik ve agronomik özelliklerden bitki boyu 31,76, 54,37 ve 77,09 cm, habitus genişliği 30,26, 56,64 ve 66,65 cm, bitkide dal sayısı 2,36, 33,43 ve 49,22 adet, yaprak eni 2,84, 2,33 ve 1,99 mm, yaprak boyu 23,38, 21,94 ve 21,10 mm, yeşil herba verimi 438,10, 2255,38 ve 3806,05 kg/da, kuru herba verimi 161,60, 949,19 ve 1867,62 kg/da, kuru yaprak verimi 114,33, 582,22 ve 1002,33 kg/da, kuru sap verimi 47,07, 364,26 ve 865,36 kg/da ile uçucu yağ verimi 3,58, 17,66 ve 31,87 kg/da olarak belirlenmiştir. Kalite özelliklerinden uçucu yağ oranı % 3,22, %3,02 ve % 3,17, toplam fenolik madde miktarı 82,68, 90,94 ve 89,61 mg GAE/g ve antioksidan kapasite 39,40, 40,32 ve 41,18 µM TE/g KM olarak kaydedilmiştir. Uçucu yağın bileşenleri genel olarak klonlara göre değişmekle birlikte 1,8 sineol, α-pinen, kafur, β-pinen, borneol, α-terpineol, bornil asetat ve kampen'den oluşmuştur. Araştırmanın sonucunda özellikle kuru yaprak verimi, uçucu yağ oranı ve diğer kalite özellikleri dikkate alındığında U-1, ÇİF-13, YAK-8, DED-10, İN-2 ve YUM-18 klonlarının Yalova ve benzer ekolojilerde yetiştirilebileceği sonucuna varılmış ve bu klonlar gelecekteki ıslah çalışmaları için ümitvar olarak kabul edilmiştir.

This study was carried out to determine some morphological, agronomic and technological characteristics of rosemary (Rosmarinus officinalis L.) clones of different origin for three years in 2016-2018 vegetation period. This research was established in Yalova Atatürk Horticultural Central Research Institute in the experiment areas with three replications according to Randomized Complete Block Design. 14 rosemary clone were used as plant material and only one harvest were made for each year and genotype in the experiment. In this study, plant height 31,76, 54,37 and 77,09 cm, habitus width 30,26, 56,64 and 66,65 cm, number of branches 2,36, 33,43 and 49,22 unit, leaf width 2.84, 2.33 and 1.99 mm, leaf length 23.38, 21.94 and 21.10 mm, green herb yield 438,10, 2255,38 and 3806,05 kg/da, dry herb yield 161,60, 949,19 and 1867,62 kg/da, dry leaf yield 114,33, 582,22 and 1002,33 kg/da, dry stem yield 47,07, 364,26 and 865,36 kg/da and essential oil yield 3.58, 17.66 and 31.87 kg/da were determined as from morphological and agronomic characteristics according to the average of 2016, 2017 and 2018 respectively. Among the quality properties, essential oil ratio 3.22 %, 3.02 % and 3.17 %, total phenolic content 82.68, 90.94 and 89.61 mg GAE/g and antioxidant capacity 39.40, 40.32 and 41.18 µM TE / g KM were determined. Although the components of the essential oil generally vary according to the populations, they consist of 1,8 cineol, α-pinene, camphor, β-pinene, borneol, α-terpineol, bornyl-acetate and camphene. As a result of research, it was concluded that U-1, ÇİF-13, YAK-8, DED-10, İN-2 and YUM-18 clones can be grown in Yalova and similar ecologies especially when dry leaf yield, essential oil ratio and other quality characteristics are taken into consideration. These clones have been regarded as promising for future breeding studies.