Turizm alanının sosyolojik ve kuramsal inşası için bir taslak

Abstract

Turizm sosyal bilimciler için çalışması en zor araştırma konuları arasında yer alır. Modern hayatın birçok yanıyla ilişkili olması, çok yönlü ve karmaşık yapısı bunun nedenidir. Yine de birçok sosyal bilim dalı ve teorik yaklaşım kendi bakış açılarından yaklaşarak turizmi analiz etmeyi amaçlar. İlgilenen bilim dallarının çokluğu ve bakış açılarının çeşitliliğine rağmen turizme dair akademik çalışmaları temelde iki gruba ayırmak mümkündür. Bunlardan ilki turizme iktisadi açıdan yaklaşan araştırmalarken ikincisi konuya sosyolojik açıdan yaklaşan çalışmalardır. Bu ayrılık turizm çalışmalarında önemli bir düalizm olduğunu gösterir. Konuya iktisadi açıdan yaklaşanlar turizmi genelde turizm endüstrisiyle özdeşleştirme eğilimindedirler ve onlar için turistler de turistik mal ve hizmetlerin tüketicileridirler. Sosyolojik çalışmalar ise turizme turistlerin pratik ve temsillerinin toplamı olarak bakarlar ve bu eylem ve düşüncelerin toplumsal koşullarını araştırırlar. Dolayısıyla ilk gruptaki çalışmalar temele turizm endüstrisini alırken, sosyolojik çalışmalar turiste odaklanır. Bu düalizmler turizm araştırmalarının ilerlemesinde büyük engeller oluşturur. Pierre Bourdieu'nün sosyal teorisi ve kavramsal repertuvarı turizm çalışmalarında bu düalizmlere yakalanmayan bir nesne inşasını mümkün kılar. Turizm bir alan olarak ele alındığında iktisadi ve sosyolojik yaklaşımlar arasındaki düalizm aşıldığı gibi söz konusu yaklaşımların göz ardı ettiği tahakküm mekanizmaları da açığa çıkar. Başka bir değişle turizmi, turistler ve onlara hizmet sağlayanlar arasındaki bir ilişki olarak görmek gerekir ve bu ilişki sembolik şiddet kavramı üzerinden analiz edildiğinde turizme içkin tahakküm mekanizmaları açığa çıkar.

Because of its relations with different aspect of modern life and its multifaceted and complicated character tourism is one of the most difficult subject matter in the domain of social science. Nevertheless, tourism is analyzed by different branches of social science and theoretical approaches. Although there are many branches of social science and various perspectives that study tourism, it is possible to classify them as two broad classes. While first one is economical approaches which identify tourism with tourism industry, second one is sociological approaches which focus on touristic practices and representations as the base of tourism and seek to explain their social conditions. So as these distinctions between sociological and economical perspectives and tourism industry and tourist show us, there are some dualisms in tourism studies which exercise like epistemological obstacle. Pierre Bourdieu's social theory and conceptual tools can construct tourism as an object which overcome the dualism mentioned above. İf tourism is conceptualized as a field, tourism could be analyzed beyond sociological and economical positions, and the mechanisms of domination which are immanent to tourism and obscured by tourism studies could be exposed as well. İn other words, to overcome these dualisms and investigate the mechanisms of domination immanent to tourism, it is important to consider tourism as a relation between 'host' and 'guest' communities and conceptualize it as symbolic violence.