Öğretim elemanlarının duygusal emek davranışları ile örgütsel bağlılık algı düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Araştırma eğitim fakültelerinde görev yapan öğretim elemanlarının duygusal emek davranışları ile örgütsel bağlılık algı düzeyleri arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmak amacı ile ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın hedef evrenini; 2017-2018 eğitim-öğretim yılında ADIM Üniversitelerine bağlı 12 Eğitim Fakültesinde görev yapan öğretim elemanları oluşturmaktadır. Ancak araştırma oranlı küme örnekleme yöntemi ile seçilen gönüllü 365 öğretim elemanı üzerinden yürütülmüştür. Araştırma verilerinin toplanmasında; kişisel bilgi formu, `Örgütsel Bağlılık Ölçeği ve Duygusal Emek Ölçeği` kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel ve kanıtlamasal istatistik tekniklerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretim elemanlarının; en yüksek yüzeysel rol yapma, sonra sırası ile samimi ve derinden rol yapma davranışlarını sergiledikleri ortaya çıkmıştır. Öğretim elemanlarının duygusal emek davranışlarının; cinsiyete, yaşa, medeni duruma, kıdeme ve unvana göre değişmediği; ancak eğitim durumuna ve mesleğini severek yapıp yapmamaya göre değiştiği tespit edilmiştir. Yüksek lisans eğitimi olan öğretim elemanlarının, derinden rol yapma davranışlarının doktora eğitimi olanlardan; mesleğini severek yapan öğretim elemanlarının, samimi ve derinden rol yapma davranışlarının mesleğini sevmeyerek yapanlardan daha yüksek olduğu bulunmuştur. Öğretim elemanlarının en yüksek duygusal sonra sırası ile devam ve normatif bağlılık gösterdikleri bulunmuştur. Öğretim elemanlarının örgütsel bağlılık algı düzeylerinin; cinsiyete, yaşa, medeni duruma, kıdeme ve eğitim durumuna göre değişmediği ancak; unvana ve mesleği severek yapıp yapmamaya göre değiştiği tespit edilmiştir. Araştırma görevlilerinin devam bağlılık algılarının öğretim üyelerinden (doktor öğretim üyesi, doçent ve profesör); mesleği severek yapan öğretim elemanlarının, duygusal ve normatif bağlılık algılarının mesleğini sevmeyerek yapanlardan daha yüksek olduğu bulunmuştur. Öğretim elemanlarının yüzeysel rol yapma davranışlarının, samimi davranış ile pozitif orta; derinden rol yapma davranışı ile negatif düşük; samimi davranışın, derinden rol yapma davranışı ile pozitif düşük düzeylerde ilişkilerinin olduğu tespit edilmiştir. Örgütsel bağlılık ve boyutları arasında pozitif düşük, orta ve yüksek düzeylerde ilişkilerin olduğu bulunmuştur. Yüzeysel rol yapma davranışının, duygusal bağlılık ile düşük; samimi davranışın, duygusal ve genel bağlılıklar ile orta, devam ve normatif bağlılıklar ile düşük; derinden rol yapma davranışının, genel örgütsel bağlılık ve boyutları ile düşük düzeylerde pozitif ilişkilerinin olduğu ortaya çıkmıştır. Öğretim elemanlarının samimi ve derinden rol yapma davranışlarının, duygusal, normatif ve genel bağlılıklarını; yüzeysel rol yapma, samimi ve derinden rol yapma davranışlarının ise devam bağlılıklarını anlamlı düzeyde etkilediği bulunmuştur. Bu bulgulara dayalı olarak; öğretim elemanlarının bağlılık düzeylerine etkisi olan duygusal emek davranış düzeylerinin artırılması, mesleğini severek yapan öğretim elemanlarının seçilmesi, öğretim üyelerinin (doktor öğretim üyesi, doçent ve profesor) devam bağlılıklarının artırılması gibi çeşitli öneriler ortaya konulmuştur. ANAHTAR SÖZCÜKLER: Öğretim elemanı, duygu, emek, bağlılık.

The study has been figured in the form of relational screening model on the purpose of putting forth the relationship between the emotional labour behaviors of the lecturers working at faculties of education and their organizational commitment levels. The lecturers working at 12 colleges of education at ADIM University in 2017-2018 Academic Year have constituted the target population of the study. Nevertheless, it has been performed with 365 lecturers selected by the proportional set sampling method. Personal Information Forms, Organizational Commitment and Emotional Labour Scalas have been used to collect the datum of the study. Descriptive and evidentiary statistical technics have been used in the data analysis.In consequence of the study it has been determined that the lecturers mostly display surface acting behaviors and then they display genuine acting and deep acting respectively. When the lecturers' emotional labour levels have been examined, it has been understood that the behaviours do not significantly differ according to their genders, ages, marital statuses, seniority factors or academic titles yet it has been determined that they change according to their educational statuses, and their love of profession. It has been determined that the deep actings of the lecturers with a master's degree are more than the the deep actings of the lecturers with a doctoral degree and the genuine and deep actings of the lecturers with a love of profession are more than the genuine and deep actings of the lecturers without a love of profession. It has been determined that the lecturers show affective commitment the most and then they show continuance and normative commitment respectively. It has been determined that the lecturers' perception levels of organizational commitment do not differ according to their genders, ages, marital statuses, educational backgrounds or academic titles yet they differ according to thier academic titles and love of profession. It has been determined that the ratio of the research assistants' continuance commitment perceptions is higher than the ratio of the associates' (assistant professors, associate professors and professors') continuance commitment perceptions and the lecturers with a love of profession have got an affective and normative commitment perception ratio which is higher than the ratio of the ones without a love of profession. It has been determined that the lecturers' surface actings are bound up with their geniune actings at a positive moderate level and with their deep actings at a negative low level. It has also been determined that their genuine actings are bound up with their deep actings at positive low levels.It has been found the fact that there is a connection between the organizational commitment and its dimensionsat low, moderate and high levels. It has been determined that the surface acting has a positive connection with the affective commitment at a low level, the genuine acting has a positive connection with the affective and general commitment at amoderate level and the deep acting has a positive connection with general organizational commitment and its dimensions at a low level. The lecturers' genuine actings and deep actings affect their general organizational commitments and normative commitments and in addition to this, their surface actings, genuine actings and deep actings affect thier surface actings prominently. In the light of these findings, some suggestions like increasing the levels of emotional labor behaviour having an effect on the lecturers' commitment up, choosing the lecturers with a love af profession and increasing the level of the contuniance of the associates (assistant professors , associate professors and professors) have been put forward.KEY WORDS: Teaching staff, emotion, labour, commitment.