Kaynak parametrelerinin ötektoid altı çeliklerin tane yapısı ve mekanik özelliklere etkisi

Abstract

ÖZET Günümüzde metal konstriksiyonları düşük - orta dayanımda ve az - düşük alaşımlı ötektoit altı çeliklerden yapılır. Bu konstriksiyonların imalatında ise en çok kaynak kullanılmaktadır. Bundan dolayı yapılan konstriksiyonların en tehlikeli yeri kaynakla birleştirilen kaynak dikişi bölgesidir. Kaynak sırasında iç ve dış faktörlerden dolayı kaynaklanan metalin dengesi bozulur. Önceden sahip olduğu iç yapı kaynaktan sonra değişik yapılara örneğin martenzit yapıya dönüşür. Sonuçta metalin sertliği artar plastikliği azalır ve gevrek kırılma ihtimali artar. Tam otomatik toz altı kaynağı ile 12 mm. kalınlığında birleştirilen düşük karbonlu bir çelikten elde edilen dikişlerden kaynak bölgesinden ve İT AB' den standart çekme numuneleri çekme gerilmesi deneyine tabi tutulur. Deneyden elde edilen akma gerilimi değerleri özel formüller kullanılarak bunların sıcaklığa bağlılı akma gerilimleri belirlenir. Ayrıca her bölgenin sertlik ve ortalama tane büyüklükleri hesaplanarak tablo halinde gösterilmiştir. Bu çalışmaları yapmaktaki amacımız; bütün kaynaklı konstriksiyonların akma gerilimleri esas metalin akma gerilimi esas alınarak yapılmaktadır. Sıcaklığın ve yükleme şartlarının değişmesi çeşitli gerilim konsantrasyonlarını etkiler. Bunun sonucunda plastikliğini kaybeden metal gevrek olarak kırılabilir. Bundan dolayı litaratürde verilen formüller kullanılarak kaynakmetalinin gevrek - sünek kırılma sıcaklıkları hesaplanır. Bu hesaplamalarda Skop / öak oranı ile Gi/gj oranı eşitliklerinden hangi hataların hangi sıcaklıkta gevrek - sünek kırılmasına sebep olabileceği bulunabilir. Yapılan çalışmalar sonucunda oda sıcaklığında bir tane numuneyi çekme deneyine tabi tutarak elde edilen kopma ve akma değerleri matematiksel bir yöntemle akma geriliminin sıcaklığa bağlılığı hesaplanmış olur. Bu elde edilen değerler özel formüller ile hesaplanıp gevrek sünek kırılma sınırları bulunur. xıı

SUMMARY Today, metal construction is made of eutectoid steel that is low middle strong and little - low alloy, welding is usually used in production of this construction. The most dangerous zone of this construction is welding point. Metal is out of balance during welding process because of internal and external factors. Internal structures of metal transform new ones after welding, like martenzit. As a result; elasticity of metal decreases while its hardness increases, and also refraction possibility increases. 12 mm thick low carbon - steel is stretched with respect to standard stretch samples. Measurements that are obtained from experiment are checked their relation with temperature. In addition, hardness and average grain size for every zone are calculated. After that, they are shown on the table. Our aim is to examine flowing stretch in this experiment temperature and loading conditions affect flowing stretch. Therefore, metal that loses elasticity will be able to broken. For this reason, breaking point must be checked. At this calculations proportions of Skop / cjak and Oi I oj help us to find breaking temperature limit. After experiments, mathematical calculations are completed, we see that there is a relation between stretch of metal and temperature. Crackly and elastic broken limits can be found with special equations using these obtained values. xui