Bursa ekolojik koşullarında yetiştirilen kestane çeşit ve genotiplerin meyvelerinde morfolojik karakterizasyon ve kimyasal içeriğin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada Bursa ekolojik koşullarında yetiştiriciliği yapılan ve farklı ekolojilerde seleksiyon çalışmaları ile öne çıkan 17 yerel (Castanea sativa Mill.) çeşit/genotip ve 1 hibrit (Castanea sativa x Castanea crenata) çeşit olmak üzere toplam 18 kestane çeşit/genotipinin meyvelerinde ayrıntılı pomolojik incelemeler ve kimyasal içerik analizleri yapılmış ve aralarındaki farklılıklar belirlenmiştir. Kestane çeşit/genotiplerinin hasat zaman aralığı 25 eylül ile 20 ekim tarihleri arasında değişmiştir. Meyvelerde yapılan ölçüm ve incelemeler sonucunda, ortalama meyve eni 28,68-40,96 mm, boyu 22,64-37,47 mm ve yüksekliği 16,32-26,48 mm arasında değiştiği saptanmıştır. Meyve boyutunun 'Marigoule', 'N-7-3', 'Gavuraşı' ve 'Sarıaşlama' çeşitlerinde büyük, 'Serdar', 'Seyrekdiken' ve 'N-23-1' çeşitlerinde küçük olduğu tespit edilmiştir. Çeşitlerin ortalama meyve ağırlığı 8,21-19,98 g, kilogramdaki meyve sayısı 50-120 adet/kg, bir kapsül içindeki meyve sayısı 1,6-2,8 adet ve kabuk kalınlığının ise 0,266-0,542 mm arasında değiştiği saptanmıştır. Çalışmada yer alan çeşit/genotiplerin tek embriyolu ve meyve iç renginin beyaz ve açık krem olduğu görülmüştür. Aynı zamanda çeşitlerin meyve şekli, hilum boyutları ve şekli, kabuk rengi ve parlaklığı, testanın soyulabilirliği, iç kabuğun meyve etine girme derecesi, stil uzunluğu özellikleri belirlenmiştir. Bununla birlikte kestane çeşit/genotiplerin meyvelerindeki kimyasal içerik miktarları tespit edilmiş ve çeşitler bazında istatistiki anlamda önemli düzeyde farklılıklar bulunduğu belirlenmiştir. Meyve nem miktarının %41,28 ile %53,95; kabuk nem miktarının %29,37 ile %52,81 arasında değiştiği saptanmıştır. Çeşitler bazında meyvedeki toplam karbonhidrat miktarı %47,23 ile %76,45, nişasta miktarı %29,33 ile %56,72, protein miktarı %3,98ile 6,43 toplam şeker miktarı %13,24 ile %20,26, invert şeker miktarı %1,87 ile 3,62 ve sakkaroz miktarı %9,69 ile 22,05 arasında değiştiği görülmüştür. Çalışmada yer alan 18 çeşit/genotipin morfolojik açıdan benzerlikleri saptamak için 21 özellik baz alınmış ve aralarındaki benzerlik düzeyinin %79,50-95,95 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Böylelikle yöre için uygun olan çeşitler belirlenmiş, aynı zamanda çeşitlerin meyvelerinde ayrıntılı morfolojik özellikler tanımlanmış ve böylelikle kestane genetik çeşitliliğine ilişkin yeni bilgiler elde edilmiştir.

In this study, 17 local varieties/genotypes and 1 hybrid (Castanea sativa x Castanea crenata) varieties which were cultivated under Bursa ecological conditions and distinguished by selection studies in different ecologies, had detailed pomological investigations in 18 chestnut cultivars/genotypes chemical content analysis and differences were determined . The harvesting period of the cultivars/genotypes varied between 25 September and 20 October. Fruit width 28,68-40,96 mm, length 22,64-37,47 mm and height 16,32-26,48 mm measured and the largest fruits' Marigoule ',' N-7-3 ',' Gavuraşı 'and' Sarıaşlama ' and ' Serdar ',' Seyrekdiken 'and' N-23-1 'cultivars/genotypes were found to have the smallest fruits. Cultivars/genotypes fruit weight 8.21-19.98 grams, the number of nuts per kilogram 50-120 number, the number of nuts per burr 1.6-2.8 number, shell thickness was found to vary between 0.266-0.542 mm. The shape of chestnut fruits were examined according to UPOV (2017) criteria and classified as medium oblate, broad oblate, circular, and also evaluated in terms of hilum size, shell color and brightness, testa peelability, end hairiness, style length and embryo characteristics. Size index was calculated by fruit measurements. However, the amount of chemical content of the fruits of the chestnut cultivars/genotypes were determined and significant differences were found on the basis of cultivars. Chestnut cultivars/genotypes fruit moisture 41.28-53.95%, shell mouisture %29,37-%52,81 total carbohydrates 47.23-76.45%, starch 29.33-56.72%, total sugar 13.24%-20.26%, invert sugar 1,87-3,62%, sucrose 9,69-22,05%, protein was found to change in the ratio of 3.98-6.43%.In order to determine the morphological similarities of the 18 cultivars/genotypes in the study, 21 characteristics were taken as basis and the level of similarity between them varied between 79.50-95.95%.Thus, the varieties suitable for the region were identified, detailed pomological characteristics were identified in the fruits of the varieties and thus new information on the genetic diversity of chestnut was obtained.