1190, 1193, 1196, 1199 tarihli Anadolu Ahkȃm defterlerine göre XVIII. yüzyılda Aydın Sancağı

Abstract

Osmanlıda yönetim düzeni adalet üzerine kurulmuştur. Bunun en büyük örneği halkın şikâyetlerinin kayda geçirildiği şikâyet defterleridir. Bu defterlerin tutulma nedeni, devlet tarafından otokontrolün en iyi şekilde sağlama ihtiyacıdır. Artan şikâyetleri çözmek, otoriteyi yeniden sağlamak amacıyla 1742 yılında Reisü'l-Küttap Ragıp Efendi tarafından, mahalli şikâyet sistemin getirilmesiyle artık şikâyet kayıtları müstakil olarak tutulmaya başlamıştır. Müstakil olarak kaleme alınan bu defterlere Ahkâm Defteri adı verilmiştir. Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde, 989 Genel No ile Hicri 1155-1306/Miladi 1742-1889 tarihleri arasında 186 adet Anadolu Ahlâm Defteri bulunmaktadır. Bu çalışma ile Anadolu Ahkȃm Defterleri arasından, XVIII. yüzyıla ait; 1190, 1193, 1196, 1199 tarihli defterler içerisinden, Aydın Sancağı'na ve çevresine ait hükümler tespit edilip, transkript edilerek, konularına göre tasnif edilip bölgeyle ilgili ticari, ekonomik, güvenlik, kişisel anlaşmazlıklar, toprak kavgaları, gibi konular incelenecektir. Anahtar Kelimeler: Anadolu Ahkȃm Defterleri, Aydın Sancağı, XVIII. Yüzyıl, Osmanlı Devleti, Şikâyet.

The management order in the Ottoman Empire was founded on justice. The biggest example of this is the complaint notebooks, where public complaints are recorded. The reason for keeping these notebooks is the need to provide the best possible way of autocontrol by the state.To solve the increasing complaints, to reassure the authority in 1742 by Reisü'l-Küttap Ragip Efendi, with the introduction of the local complaint system, complaints records are now being kept detached.`Ahkâm Defter` is written as detached. In the Ottoman archives, the 989 General No. and Hijri 1155-1306/Miladi 1742-1889 to 186 pieces there is Anatolian Ahkâm defter.With this work whitin Anatolian Ahkâm defter, XVIII. century from the date is 1190, 1193, 1196, 1199 for Aydin. Provisions are determined and to transcripts. Was also classified. Thus, topics such as commercial, economic, security, personal disputes, territorial fights, etc. will be examined.Key Words; Anatolian Ahkâm Defter, Aydin Sandjak, XVIII. Century, Ottoman Empire, Complaint