Kadmiyum ve kurşun kirliliği olan toprağa artanmiktarlarda uygulanan tavuk gübresinin ıspanak ve marulbitkisinin gelişimi ve kimi besin elementi içeriği üzerineetkisi

Abstract

Bu çalışma farklı kadmiyum (Cd) ve kurşun (Pb) kirliliği olan topraklara artan dozlardauygulanan tavuk gübresinin ıspanak ve marul bitkilerinin gelişimi ve kimi bitki besinelementi miktarları üzerine etkilerini araştırmak amacıyla sera koşullarındayürütülmüştür. Bu amaçla kadmiyum (0, 10, 20 mg kg-1) ve kurşun (0, 20, 40 mg kg-1)dozları ile ayrı ayrı muamele edilen saksılara artan dozlarda tavuk gübresi (0, 500, 1000ve 2000 kg da-1) uygulanmıştır. 60 günlük inkübasyon sonrasında saksılarda marul veıspanak yetiştirilerek uygulamaların etkileri yaprak ve kök analizleri iledeğerlendirilmiştir.Artan kurşun dozları, yalnız marul bitkisi köklerinin kuru ağırlığında azalmaya nedenolurken, kadmiyum dozları ıspanak ve marul bitkilerinin yaprak ve kök kuru ağırlıkverimlerini azaltmış, azalma ıspanak köklerinde daha belirgin olarak ortaya çıkmıştır.Kadmiyum dozlara bağlı olarak artış göstemiş, ıspanak yapraklarında 0,58; 65,71 ve75,04 mg Cd kg-1; köklerinde ise 1,23; 108,10 ve 162,17 mg Cd kg-1 olarakbulunmuştur. Marul da ise değerler yapraklarda 0,54; 33,10 ve 39,52 mg Cd kg-1;köklerinde ise 0,41; 44,19 ve 68,50 mg Cd kg-1 şeklinde yer almıştır. Kurşun da dozlarabağlı olarak artmış, ıspanak yapraklarında 1,44; 2,04 ve 2,40 mg Pb kg-1; köklerinde ise1,14; 3,23 ve 8,29 mg Pb kg-1 olarak bulunmuştur. Marul yapraklarında ise 0,54; 2,19ve 2,46 mg Pb kg-1; köklerinde 7,62; 13,35 ve 17,48 mg Pb kg-1 olarak belirlenmiştir.Artan kadmiyum ve kurşun dozlarına bağlı olarak makro ve mikro bitki besin elementiçerikleri ve kaldırılan miktarları da etkilenmiş, özellikle Fe, Cu, Mn, Cd, Pb ve Cr'unbitki köklerinde daha fazla biriktiği görülmüştür. Kontrol bitkilerinde kadmiyum vekurşun'un insan beslenmesi için belirlenen kritik konsantrasyonların altında olduğu,ancak uygulamalarla birlikte bu bitkilerin kritik sınırın çok üzerinde ağır metal içerdiğigörülmüştür. Uygulanan tavuk gübresi bitkilerin yaprak ve kök kuru ağırlık veriminikontrole oranla arttırmasına rağmen, yüksek ağır metal konsantrasyonlarının toksiksınırların altına çekilmesinde etkili olamadığı sonucuna varılmıştır.

This study was carried out to investigate the effects of chicken manure applied inincreasing doses to soils with different cadmium (Cd) and lead (Pb) pollutants on thedevelopment of spinach and lettuce plants and some plant nutrient element content ingreenhouse. For this purpose, increasing doses of chicken manure (0, 500, 1000 and2000 kg da-1) were applied to pots treated separately with cadmium (0, 10, 20 mg kg-1)and lead (0, 20, 40 mg kg-1). After 60 days of incubation, the lettuce and spinach weregrown in pots and the effects of the applications were evaluated by leaf and rootanalyses.Increasing lead doses only caused a decrease in the dry weight of lettuce roots, whilecadmium doses reduced leaf and root dry weight yields of spinach and lettuce plants,the decrease was more evident in the spinach roots. Cadmium was found to increasedepending on the doses, in Spinach leaves; 0,58; 65,71 and 75,04 mg Cd kg-1; as for theroots; 1,23; 108,10 and 162,17 mg Cd kg-1. In lettuce the values are; in the leaves; 0,54;33,10 and 39,52 mg Cd kg-1; in the roots; 0,41; 44,19 and 68,50 mg Cd kg-1. Lead tooincreased depending on the dose, in spinach leaves; 1,44; 2,04 and 2,40 mg Pb kg-1; inthe roots of 1,14; 3,23 and 8,29 mg Pb kg-1. In lettuce leaves; 0,54; 2,19 and 2,46 mg Pbkg-1; in the roots; 7,62; 13,35 and 17,48 mg Pb kg-1. Macro and micro plant nutrientelement contents and amounts absorbed have been affected depending on the increasedcadmium and lead doses, especially Fe, Cu, Mn, Cd, Pb and Cr have been found toaccumulate more in plant roots. It has been observed that cadmium and lead are belowthe critical concentrations determined for human consumption in control plants, butwith the applications, these plants contain heavy metals far above the critical limit. Ithas been concluded that although applied manure increases the leaf and root dry weightyield of plants compared to control, it is not effective in bringing high heavy metalconcentrations below toxic limits.