Atıl köy okullarının yeniden işlevlendirilmesi: Çanakkale örneği

Abstract

Ülkemizde eğitimin uzun yıllar dini bilime dayandığı ancak Tanzimat Dönemi ile pozitif bilimin büyük oranda arttığı bilinmektedir. Cumhuriyet'in ilanıyla birlikte eğitim öğretim faaliyetleri programlanırken ilk adım olarak okuma yazma oranının artırılmasına büyük önem verilmiş ve kırsal nüfusun fazlalığından dolayı köy okullarıyla ilgili çalışmalar yapılarak bazı tip projeler üretilip inşa edilmiştir. Zamanla ortaya çıkan kentleşme, iç göç, nüfus artışı gibi faktörler eğitim politikalarının da değişmesine sebep olmuştur. Sanayileşme ile yaşanan kırdan kente göç ülkemizde 1950'lerden sonra yoğunlaşmıştır. Kır-kent dengesinin bozulması kentlerde mevcut dersliklerin yetersiz kalmasına neden olurken kırsalda da az sayıda öğrenciye eğitim veren çok sayıda okul ortaya çıkmıştır. 1997 yılına gelindiğinde zorunlu eğitimin 8 yıla çıkması sonucu da bu duruma eklenince taşımalı eğitim uygulaması gündeme gelmiştir. Bu uygulama ile pek çok köy okulu atıl duruma düşmüştür. Okulun köy içindeki önemli odaklardan biri olması ve köylünün belleğindeki yeri düşünüldüğünde bu yapıların köye yeniden nasıl katılacağıyla ilgili sorular ortaya çıkar. Böylece köy okulları için de yeniden işlevlendirme ve sürdürülebilirlik kavramından söz etmek gerekir. Bu çalışmada köy okullarının yeniden işlevlendirilmesine dair örnekler Çanakkale özelinde 10 köy okulu kapsamında incelenmiştir. Çalışmanın amacı, köy okullarının atıl duruma düşmesinin ardından bu okulların yeniden nasıl kullanıldığına dair örnekler sunarak bugünü değerlendirmek ve bu kapsamda gelecek için öneriler sunabilmektir. Bu okullar mimari çerçevede incelenirken üst ölçekten plan ölçeğine kadar inen bir analiz yöntemi oluşturulmuş ve bu analizde okulun köydeki konumunu, arazideki yerleşimini gösteren haritalama çalışmaları yapılarak okulların plan şemalarında da asıl kullanımlar ve yeniden işlevlendirmeye konu olmuş kullanımlar gösterilmiştir. Mevcut durumun belgelenmesi adına çalışma köye ve okula ait güncel fotoğraflar ile desteklenmiştir.

It is known that education had been based on religious science for a long time in our country, but positive science has increased greatly with the Tanzimat Period. With the proclamation of the Republic, as a first step in the education and training activities, great importance was given to increasing the literacy rate. Factors such as urbanization, internal migration and population increase, which have emerged over time, have also changed education policies. Rural to urban migration experienced by industrialization has intensified after 1950s in our country. While the deterioration of the rural-urban balance caused the existing classrooms in the cities to be inadequate, a large number of schools emerged in the countryside, providing education to a small number of students.When compulsory education increased to 8 years in 1997, transportation based education application was brought to the agenda. With this practice, many village schools became idle. Considering the fact that the school is one of the important focal points within the village and its place in the villagers' memory, questions arise about how these structures will rejoin the village. Thus, the concept of refunctionaling and sustainability should also be mentioned for village schools. In this study, examples of the re-functionalization of village schools were examined within the scope of 10 village schools in Çanakkale. The aim of the study is to evaluate the present by presenting examples of how village schools are reused after the idle state of the village schools and to provide suggestions for the future. While examining these schools in the architectural framework, an analysis method that goes down from the upper scale to the plan scale has been created. In this analysis, mapping studies showing the location of the school in the village and its location in the land were made and the actual uses in the school plan schemes and the uses that were the subject of re-use were shown. In order to document the current situation, the study was supported by current photographs of the village and the school.