Afyon ve çevresinde yayılış gösteren bazı Stachys L. (Lamiaceae) taksonları üzerine anatomik, morfolojik ve ekolojik çalışmalar

Abstract

ÖZET Bu çalışmada Afyon ve çevresinde yayılış gösteren ve 21 istasyondan toplanan Stachys L. örneklerinin morfolojik, anatomik ve ekolojik özellikleri incelenmiştir. Stachys germanica L. subsp. bithynica (Boiss.), Stachys tmolea Boiss., Stachys byzantina C. Koch, Stachys palustris L., Stachys iberica M. Bieb. subsp. stenostachya, Stachys iberica M. Bieb. subsp. iberica var. iberica, Stachys annua L. subsp. annua var. lycaonica Bhatt. araştırma bölgesinde doğal yayılış gösteren türlerdir. Stachys germanica L. subsp. bithynica B3 karesi için yeni kayıttır. Çalışma alanında yayılış gösteren Stachys tmolea endemik türdür. Stachys byzantina'mn her pediseli 2 veya 3 tane brakteole sahiptir. Stachys germanica ve Stachys palustris'in yaprak damarlanmalan retikulat-pinnat, Stachys tmolea Boiss. ve Stachys byzantina C. Koch 'da retikulat, Stachys iberica M. Bieb. subsp. stenostachya, Stachys iberica M. Bieb. subsp iberica var. iberica ve Stachys annua L. subsp. annua var. lycaonica Bhatt. 'da braokidodrom 'dur.. Stachys taksonlannın kök enine kesitlerinde Stachys germanica ve Stachys annua subsp. annua var. lycaonica parankimatik öze sahiptirler. Stachys tmolea, Stachys byzantina, Stachys palustris, Stachys iberica subsp. stenostachya ve Stachys iberica subsp. iberica var. iberica'mn öz bölgelerinde parankimatik öz hücrelerine sahip değildirler. Bu bölgeyi tamamen ksilem elemanları kaplamıştır. Ayrıca Stachys palustris' in kök enine kesitlerinde aerenkima varken diğer taksonlarda daha geniş periderm bulunmaktadır. Genellikle Stachys taksonlannın tercihettiği toprakların fiziksel özellikleri ünlı ve killi- ünh topraklardır. Stachys taksonlannın yayılış gösterdiği topraklann kimyasal özellikleri ise genellikle; tuzsuz, hafif alkali veya orta asitli, az veya çok CaCC>3 'lı, az veya iyi derecede azotlu, çok fakir veya zengin fosforlu, az veya orta miktarda humuslu, potasyum, demir, bakır, çinko, magnezyum mineralleri yeterli miktarda bulunan topraklardır. Anahtar Kelimeler: Lamiaceae, Stachys L., Morfoloji, Anatomi, Ekoloji iv

SUMMARY In this study, morphological, anatomical and ecological properies of Stachys L. species which were naturally distributed in Afyon province and environs that collected from 21 different station were investigated. Stachys germanica L. subsp. bithynica (Boiss.), Stachys tmolea Boiss., Stachys byzantina C. Koch, Stachys palustris L., Stachys iberica M. Bieb. subsp. stenostachya, Stachys iberica M. Bieb. subsp iberica var. iberica, Stachys annua L. subsp. annua var. lycaonica Bhatt. were the naturally distributed species in the study region. Stachys germanica subsp. bithynica was the new record for B3 grid squares. Stachys tmolea is the endemic species in study area. Stachys byzantina has 2 or 3 braçteoies for each pedicel. Leaf venation of Stachys germanica and Stachys palustris are reticulate-pinnate, of Stachys tmolea and Stachys byzantina are reticulat, of Stachys iberica M. Bieb. subsp. stenostachya, Stachys iberica M. Bieb. subsp. iberica var. iberica, Stachys annua L. subsp. annua var. lycaonica are brachydodrom. While root cross-section of Stachys germanica subsp. bithynica and Stachys annua L. subsp. annua var. lycaonica have parenchymatic pith. Stachys tmolea, Stachys byzantina, Stachys palustris, Stachys iberica subsp. stenostachya and Stachys iberica subsp iberica var. iberica don't have parenchymatic pith cells in pith region. This region was completely covered by xylem elements. Stachys palustris has aerenchyma, but other taxa contain larger periderm at root cross-section. Stachys taxa are generally prefer loamy and clayed-loam textured soil according to its physical properties. According to its chemical properties, the soil in which Stachys taxa are distributed is usually nonsaline, modereteiy alkaline or medium acidic, little or rich in CaC03, little or rich in nitrogenous soils, little or medium humus and sufficent amout of potassium, iron, copper, zinc, magnesium minerals. Keywords: Lamiaceae, Stachys L., Morphology, Anatomy, Ecology