Türkiye`de doğada yaşayan şahinlerin (buteo SP- buteo buteo, buteo rufinus, buteo lagopus) hematolojik ve biyokimyasal değerlerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma ile ülkemizde yaşayan şahinlerin salınım öncesi hematolojik ve biyokimyasal parametrelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Kanatlı hekimliğinde hematolojik ve biyokimyasal referans değerler özellikle rehabilitasyonu gerçekleştirilecek olan hayvanlarda sağlık durumunun belirlenmesinde önemli bir role sahiptir. Bu çalışma kapsamında Türkiye'de rehabilitasyon merkezlerine en sık getirilen yırtıcı kuş olması nedeniyle, şahin (Buteo spp) türleri çalışılmıştır. Çeşitli nedenler ile doğadan Bursa Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hayvan Hastanesi İç hastalıkları Egzotik Hayvan Kliniği'ne getirilen ve tedavi ve rehabilitasyonu sonrası klinik olarak sağlıklı olup doğaya tekrar döndürülebilecek olan 30 adet şahin (Buteo buteo) (9 genç, 21 erişkin) ve 20 adet kızıl şahinden (Buteo rufinus) (6 genç, 14 erişkin) kan örnekleri alınmıştır. Hematolojik değerler kapsamında; hematokrit değer, eritrosit ve hemoglobin miktarı, ortalama eritrosit hacmi, ortalama bir eritrosit içerisindeki hemoglobin konsantrasyonu, ortalama hemoglobin konsantrasyonu, trombosit ve total lökosit miktarları ve formül lökosit değerleri saptanmıştır. Karşılaştırılan diğer parametreler arasında istatistiki farklılığa rastlanmamıştır. Biyokimyasal parametreler kapsamında albumin (ALB), aspartat aminotransferaz (AST), safra asidi (SA), kalsiyum (Ca), kreatin kinaz (CK), globulin (GLOB), glukoz (GLU), potasyum (K+), sodyum (Na+), fosfor (PHOS), total protein (TP), ürik asit (UA) değerleri saptanmıştır. Ca değeri diğer çalışmalara göre düşük bulunurken, AST değerinde genç ve erişkin hayvanların karşılaştırılmasında istatistik farklılık (p<0.05) tespit edilmiştir. Sonuç olarak; çalışma Türkiye'de şahinlerde yapılan ilk hematolojik ve biyokimyasal çalışma olup, kızıl şahinlere ait bugüne değin yayınlanmış ilk referans değerleri içermektedir. Bu çalışma ile ülkemizde yaşayan şahin türleri için referans değerleri olarak kabul edilebilecek veriler elde edilmiş, şahinlerin rehabilitasyonu konusunda doğaya salınma kriterleri belirlenmesinde kullanılabilir veriler ortaya koyulmuştur.Anahtar Sözcükler: Şahin, Buteo buteo, Buteo rufinus, hematoloji,biyokimyasal, Türkiye

In this study, the pre-release hematologic and biochemical parameters of wild buzzards in Turkey were evaluated after treatment. Having accurate reference hematologic and biochemical values is of critical importance in the assessment of patients, particularly in avian medicine. We preferred to study buzzard since they are the most commonly encountered raptors in wildlife rehabilitation centers. After restoration of their health, pre-release blood samples were collected from 30 common buzzards (Buteo buteo) (9 young and 21 adult) and 20 long-legged buzzards (Buteo rufinus) (6 young and 14 adult) that had been brought to the Exotic Animal Clinic of Internal Medicine Department, Animal Hospital, Faculty of Veterinary Medicine, Bursa Uludag University. The hematologic values including hematocrit, erythrocyte, hemoglobin, as well as mean corpuscular volume, mean corpuscular hemoglobin concentration, mean corpuscular hemoglobin, platelet, total WBC count, and WBC differential were measured. No statistical difference was determined with regard to all parameters. The biochemical value including albumin (ALB), aspartat aminotransferase (AST), bile acid (BA), calcium (Ca), creatin kinase (CK), globuline (GLOB), glucose (GLU), potasium (K+), sodium (Na+), phospore (PHOS), total protein (TP), uric acid (UA). Ca value were mesured low compared with other studies, AST was statisticaly higer (p<0.05) in young common buzzards. In conclusion, this is the first study in Turkey evaluation of hematologic and biochemical parameters of long legged buzzards and giving reference values, while providing practical data that can be useful in determining the release criteria after rehabilitation of buzzards.Keywords: Buzzard, Buteo buteo, Buteo rufinus, hematology, biochemical,Turkey