Uçak gövdesinde meydana gelen hasarlar ve tamir edilen bir kompozit yapının mekanik deneyleri

Abstract

Bu çalışmada uçaklarda meydana gelen hasarlar ve tamir yöntemleri elealınmaktadır. Giriş ve konu ile ilgili literatür araştırmasını takiben uçaklarda hasarkontrolü, sınıflandırılması ve genel tamir prensipleri incelenmiştir. Uçaklardakiyapılar periyodik olarak kontrol edilmekte; hasarlı parçalar sınıflandırılarakbelirlenmekte ve hasarın durumuna göre tamir yada parça değişiminegidilmektedir. Hasarlı parçanın tamiri için yama, takviye, delme gibi farklıyöntemler vardır.Son yıllarda kompozit malzemelerin uçaklarda kullanımı artmaktadır ve hasarlıkompozit parçalar yapıştırma teknikleri ile tamir edilmektedir. Amaca göre buparçaların metal-kompozit yapıştırma, kompozit-kompozit yapıştırma ve birliktekür tekniği kullanılarak tamiri yapılmaktadır. Yapıştırma ile tamir bağlantıyısağlayacak elemanların sayıca azaltılmakta ve ağırlıkta da önemli ölçüde azalmasağlamaktadır. Ayrıca tamir süresi ve kolaylığı gibi avantajları da sağlamaktadır.Yapılan bu çalışmada cam ve karbon elyaflı kompozitlerin yapıştırmabağlantılarının mekanik performansı deneylerle incelenmiştir. Tek ve çiftbağlantılı deney numunelerine çekme, yorulma testleri uygulanmış ve bulunanisonuçlar karşılaştırılmıştır. Buna göre yapıştırma işlemi ile oldukça iyi statikdayanım sağlandığı fakat yorulma dayanımının çok daha düşük değerlerolabileceği bulunmuştur.2006, 132 sayfaAnahtar Kelimeler: Hasar, tamir, kompozit malzeme, üretim yöntemleri,yorulma deneyi, çekme deneyiii

In this thesis, material failures in aircraft fuselage and repair techniques arestudied. Following an introduction and literature review, failure controls and theirclassification in aircraft parts are investigated and general repair principals areexplained. Aircraft parts are checked periodically; failed parts are determined andclassified; and these parts are either repaired or replaced depending on type of thefailure. There are different methods of repair such as patch, reinforcement anddrilling for the repair of the failed part.The use of composite materials has been increased for decades, and failedcomposite parts have been repaired by bonding techniques. These parts arerepaired using different techniques such as metal-composite bonding, composite-composite bonding, co-curing bonding depending on their application. Repairwith bonding reduces number of parts and hence reduces the weight significantly.Furthermore it provides reduced repair time and repair ease.iiiMechanical performance of the bonded joints made from glass and carbon fibercomposites is investigated experimentally. Samples of single and double lap jointshave prepared, and were subject to tension and fatigue tests; the results of test arecompared. According to the results, although bonding provides high staticstrength, fatigue performance was low.2006, 132 pagesKey Words: Failure, repair, composite material, production techniques, fatiquetests, tension tests.iv