Yabancılara Türkçe öğretiminde efsane türü metinlerden hareketle kültür aktarımının değerlendirilmesi

Abstract

Son yıllarda yabancı bir dil öğrenmek, hayati öneme sahip konulardan biri haline gelmiştir. Bununla birlikte yabancı dil eğitimi, dil öğretimiyle birlikte `kültür öğretimi` ve `kültürlerarası etkileşime yönelik eğitim` gibi kavramlara yönelmiştir. Bu yönelimin amacı, kültürlerarası etkileşimin arttığı günümüz şartlarında, farklı kültürlere mensup bireylerin sağlıklı iletişim kurabilmesi, kültürel farkındalık kazanmaları ve kültürel farklılıklara saygı duymayı öğrenmeleridir. Bu tez çalışmasında yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde, dil öğretimi ile birlikte kültür aktarımının da sağlanması durumu ele alınmıştır. Bu hususta, kültürel ögeleri içerisinde barındıran yazınsal metinlerin kullanımı üzerinde durulmuş ve bu metinlerde bulunması gereken kültürel ögeler belirlenmiştir. Bu amaçla efsane türünün kullanımı ve kültür aktarımını gerçekleştirme durumu değerlendirilmiştir. Efsanelerde yer alan kültürel ögelere dair gerekli incelemeler yapılmış ve bu efsaneler üzerinden örnek etkinlik çalışmaları oluşturulmuştur.Buradan hareketle çalışmamız, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi derslerinde -kültürlerarası yaklaşım uyarınca- metin çalışmalarının nasıl yapılabileceği, alıştırmalarla nasıl desteklenebileceğini ve gelecekte öğretim sürecine ne gibi eklemeler yapılması gerektiğini anlatmaya yöneliktir. Tez çalışmasının amacı, kültürlerarası eğitimin yabancı dil öğretimindeki önemi ile efsane türünün sahip olduğu kültürel unsurlardan yola çıkarak, Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen bireylerde kültür aktarımını sağlamak amacıyla efsane türünün kullanımını değerlendirmek ve bu doğrultuda efsane odaklı ders materyali önermektir Bu tez çalışmasında, nitel araştırma yöntemi olan durum analizi kullanılmıştır. Verilerin analizi içerik analizi ile yapılıp, veri toplama yöntemi olarak literatür tarama yöntemi ve doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Bu yöntemle, Türk efsaneleri içerisinde kültür aktarımına katkı sağlayabilecek efsaneler incelenmiş ve bu efsanelerde kültür öğretimine yönelik olarak; toplumsal normlar, özel günler, tarihî değerler, örf ve adetlere dair mesajları saptamaya yönelik kaynak taraması gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda ele alınan 10 adet efsane; konuyla alakalı örnek çalışmalar ve Avrupa Birliği Ortak Öneriler Çerçeve Programında yer alan sosyokültürel ögelerden hareketle oluşturulan tablo kapsamında incelenmiştir. Söz konusu kültürel olgular ayrıntılı olarak ele alınıp bunlara dair örnekler verilerek bu bulgulara dönük önerilerde bulunulmuştur. Dil öğretiminin kültür öğretimiyle bir bütünlük oluşturduğu ve bu sayede anlamlı bir öğrenmenin gerçekleşeceği sonucuna ulaşılmış olup, kültür öğretiminin sağlanması amacıyla da yazınsal metinlerden yararlanmanın gerekliliği ortaya konulmuştur. Yazınsal bir metin türü olan efsanelerin sahip olduğu kültürel motifler sebebiyle kültür aktarımında gerekli yeterliliğe sahip olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonuçları dil öğreticilerine, kültür aktarımında efsane türünden de faydalanılabileceği konusunda yol gösterici olacaktır.

At current years, learning a new language has been getting an important point in people's life. Also, teaching new language concepts have turned to `teaching culture` and `education about interaction between different cultures` because in today's world, interaction between different cultures have raised considerable. Therefore, we aim some points in this research for the people, who have different cultures, to have them good connection with other cultures, to be aware about differences among various cultures and teaching them to show respect for different cultures. In this thesis research, we discuss teachingTurkish as a new language and providing cultural transfer between different cultures in this education. Therefore, we evaluated using literary textes, which include cultural elements. We explained using myth as a literary text and possibility of cultural interaction. Myths were studied with their cultural feature and we made some events about myths. This research is about how we will make textstudies and how we will improve these studies with practices at Turkish lessons as foreign language. The aim of this thesis study is providing important factors of intercultural education in teaching foreign language and cultural transfer between students also, evaluating using these myths and suggesting sample lesson material. In this study, qualitative research method wasused. Datas were analyzed by content analysis. Literature screening method and document analysis technique were used in data collection. Purpose-oriented legend shave been examined. A literature review of the cultural characteristics of these legends were screened such as, customand traditions, historical values, messages for special days. 10 selected myths were examined with in the scope of the case studies and sociocultural elements in the common framework program of the EuropeanUnion. These cultural elements were examined with details and suggested for the finding sare presented. Language teaching,forms togetherness with culture teaching.Thus, ''meaningful learning takes place'' result is achieved. Therefore, we need literary texts for teaching culture. Myth, as literary text type, is necessary enough for culture teaching. Language teachers will be guided by theuse of legends in culture transfer, thanks to the results of the study.