Ergenlerde öz-duyarlık ve bilinçli farkındalığın sınav kaygısı üzerindeki yordayıcı rolünün incelenmesi

Abstract

Öz-duyarlık ve bilinçli farkındalık alanyazında kaygı ile ilişkileri bakımından ele alınan değişkenler arasındadır. Ancak kaygının özel bir türü olan sınav kaygısının bu iki değişken ile ilişkilerini birlikte ele alan bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu araştırmada lise öğrencilerinin sınav kaygısı düzeyleri ile öz-duyarlık ve bilinçli farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla önce sınıf düzeyi ve cinsiyetin sınav kaygısı üzerindeki etkileri araştırılmış, ardından bu iki değişkenin öz-duyarlık ve bilinçli farkındalıkla birlikte sınav kaygısı üzerindeki yordayıcı rolleri incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim öğretim yılında bir devlet Anadolu lisesine devam eden ve yaşları 14-18 aralığında değişen 646 öğrenci(% 57.4 kız, % 42.6 erkek) oluşturmuştur. Araştırmada Sınav Kaygısı Envanteri (SKE), Öz-duyarlık Ölçeği (ÖDÖ), Bilinçli Farkındalık Ölçeği- Ergen Formu (BİFÖ-E) ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. SKE toplam ve iki alt ölçek (Kuruntu ve Duyuşsallık) puanlarında cinsiyete göre anlamlı bir farklılık bulunup bulunmadığını incelemek amacıyla yapılan Bağımsız Örneklem t Testleri sonucunda; her üç puan türünde de kız öğrencilerin erkek öğrencilerden anlamlı düzeyde (p< .05) daha fazla sınav kaygısı bildirdikleri görülmüştür. Ayrıca, öğrencilerin SKE toplam ve alt ölçek puanlarında sınıf düzeylerine göre anlamlı bir farklılık bulunup bulunmadığını incelemek amacıyla yapılan tek yönlü ANOVA sonuçlarına göre 9. sınıfların her üç puan türünde de 12. sınıflardan anlamlı düzeyde (p< .05) daha fazla sınav kaygısı bildirdikleri bulunmuştur. Araştırmada sınav kaygısı ile öz-duyarlık ve bilinçli farkındalık toplam ve alt ölçek puanları arasında ilişkileri incelemek amacıyla Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. ÖDÖ- Paylaşımların Bilincinde Olma alt boyutunun SKE toplam ve Kuruntu puanları ile ilişkileri dışında hesaplanan tüm ilişkiler anlamlı bulunmuştur. Öğrencilerin sınav kaygı düzeyleri, öz-duyarlık ve bilinçli farkındalık düzeyleri ile orta veya düşük düzeylerde negatif yönde anlamlı bir ilişki içindedir. Son olarak, Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi sonuçları, sınıf düzeyi, cinsiyet, bilinçli farkındalık, öz-duyarlık, öz-duyarlık izolasyon ve öz-duyarlık aşırı özdeşleşme boyutlarının sınav kaygısını anlamlı düzeyde yordadığını göstermiştir. Tek istisnai durum cinsiyetin kuruntu alt boyutunu yordamaması olarak görülmüştür.

Self-compassion and mindfulness are two concepts investigated in the literature in regard to their relationships with anxiety. However, there is no study on the relationship of these two concepts with test anxiety, which can be defined as a specific kind of anxiety. This study was aimed to determine the relationship between self-compassion, mindfulness and test anxiety levels of high school students. With this purpose, first the grade level and gender effects on test anxiety were examined and then the predictive roles of these two variables on test anxiety together with self-compassion and mindfulness were investigated. Data was collected from 646 (% 57.4 female, % 42.6 male) students attending a state Anatolian High School during the academic year of 2018-2019, whose ages ranged from 14 to 18. Test Anxiety Inventory (TAI), Self- Compassion Scale (SCS), Mindfulness Attention Awareness Scale- Adolescents Form (MAAS-A) and Personal Information Form were used in the study.As a result of the Independent Samples t Tests conducted to examine gender differences on TAI total and two sub-scale (Worry and Emotionality) scores, it was found that females reported significantly higher test anxiety than males on all three scores (p<.05). Additionally, according to the one-way ANOVA results conducted to examine the grade level differences on TAI total and sub-scale scores, it was found that the 9th grades reported significantly higher test anxiety than the 12th grades on all three scores (p <.05). Pearson Product-Moments Correlation coefficients were calculated to investigate the relationships among TAI, SCS, MAAS-A and all sub-scale scores. Except for the relationships between `common humanity` sub-scale of SCS and TAI total and Worry sub-scale scores, all the relationships calculated were found significant. Test anxiety scores of the students were significantly and negatively correlated with mindfulness and self compassion at medium and low levels.Finally, Multiple Linear Regression Analysis revealed that grade level, gender, mindfulness, self-compassion, self-compassion isolation and over-identified sub-scales significantly predicted test anxiety. The only exceptional case was that gender didn't predict worry sub-scale.