Quizalofop-p-etil herbisitinin allium cepa L. kök meristem hücreleri üzerine sitogenetik etkileri

Abstract

Bu araştırmada, Allium cepa L.'nın kök uçları üzerine quizalofop-P-etil (QPE)herbisitinin toksik ve sitotoksik etkileri incelenmiştir. QPE herbisitinin farklıkonsantrasyonları ve maruz kalma sürelerinin kök büyümesi, mitotik indeks,anafaz-telofaz kromozom aberasyonları ve interfazda mikronükleus oluşumuüzerine etkileri belirlenmiştir. Kontrol uygulamaları distile sudagerçekleştirilmiştir. Tüm denemelerde, 24 saat için distile suda homojenköklenmiş soğanlar kullanılmıştır. Allium kök büyümesi inhibisyonu testinde,QPE herbisitinin etkili konsantrasyon (EC50) değeri yaklaşık 1.5 ppm olarakbulunmuştur. Sitotoksisite testinde, soğanlar distile su (kontrol) ve QPEherbisitinin EC50 değeri (1.5 ppm), EC50 değerinin yarısı (EC50/2=0.75 ppm) veEC50 değerinin iki katı (2ÃEC50=3 ppm) konsantrasyonlarında 24, 48, 72 ve 96saat süreyle büyütülmüştür. Bu uygulamaları takiben, mikroskobik incelemeleriçin kök ucu örneklerinden preparatlar hazırlanmıştır. QPE herbisitkonsantrasyonunun artmasıyla mitotik indeks önemli düzeyde azalmıştır (P<0.05).QPE herbisiti anafaz-telofaz kromozom aberasyonlarını farklı oranlarda teşviketmiştir. Bu aberasyonlar yapışıklık (%38.57), köprüler (%28.42), vagrantkromozomlar (%16.67), c-anafazlar (%14.10), multipolarlık (%1.60) vefragmentler (%0.64) olarak belirlenmiştir. Yapışıklık kontrol uygulamalarındagözlenmezken, diğer konsantrasyonlara göre 3 ppm'de önemli düzeyde artmıştır.Köprüler, vagrant kromozomlar ve c-anafazlar kontrole göre 0.75 ve 1.5 ppm'deönemli düzeyde artmıştır. Toplam kromozom aberasyonlarındaki artma kontrolegöre tüm konsantrasyonlarda önemli düzeyde bulunmuştur. nterfazdamikronükleus oluşumu bakımından her konsantrasyonda süreler arasındaki farklarönemsiz bulunmuştur. Her konsantrasyonda tüm sürelerin ortalamasına göremikronükleus oluşumu yalnızca 3 ppm'de önemli düzeyde artmıştır.2006, 67Anahtar Kelimeler: Allium cepa, quizalofop-P-etil herbisiti, kök büyümesi, etkilikonsantrasyon, mitotik indeks, kromozom aberasyonları, mikronükleus

In this research, toxic and cytotoxic effects of quizalofop-P-ethyl (QPE) on roottips of Allium cepa L. were investigated. The effects of different concentrations ofQPE herbicide and exposure times on root growth, mitotic index, anaphase-telophase chromosome aberrations, and formation of micronuclei at interphasewere determined. The control treatments were performed in distilled water. In alltreatments, the onions which homogeneously rooted in distilled water for 24 hwere used. In Allium root growth inhibition test, effective concentration (EC50)value of QPE herbicide was found approximately 1.5 ppm. In cytotoxicity test,onions were grown at distilled water (control), and at EC50 (1.5 ppm), half of theEC50 (EC50/2=0.75 ppm), double the EC50 (2ÃEC50=3 ppm) concentrations of QPEherbicide for 24, 48, 72 and 96 h. Following these treatments, the slides wereprepared from the root tip samples for microscopical investigations. Mitotic indexwas significantly decreased by increasing the concentration of QPE herbicide(P<0.05). QPE herbicide induced anaphase-telophase chromosome aberrations indifferent ratios. These aberrations were detected such as stickness (%38.57),bridges (%28.42), vagrant chromosomes (%16.67), c-anaphase (%14.10),multipolarity (%1.60) and fragments (%0.64). Stickness was significantlyincreased at 3 ppm compared to other concentrations, while no stickness wasobserved at control treatments. Bridges, vagrant chromosomes and c-anaphaseswere significantly increased at 0.75 and 1.5 ppm compared to control. Theincrement in total chromosome aberrations were found at significant level in allconcentrations compared to control. According to the micronuclei formation atinterphase, differences among periods in each concentration were foundinsignificant. The micronuclei formation was significantly increased at only 3ppm according to the means of all periods in each concentration.2006, 67Key words: Allium cepa, quizalofop-P-ethyl herbicide, root growth, effectiveconcentration, mitotic index, chromosome aberrations, micronuclei