48 – 72 aylık çocukların prososyal davranışları ile annelerinin prososyal davranışları ve ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma 48-72 aylık çocukların prososyal davranışları ile annelerinin prososyal davranışları ve tutumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla örneklemin demografik bilgilerinin yer aldığı `Kişisel Bilgi Formu`, Bağcı(2015) tarafından geliştirilen `Çocuk Prososyallik Ölçeği- Anne ve Öğretmen Formu`, `Yetişkin Prososyallik Ölçeği` ile Karabulut-Demir ve Şendil (2008) tarafından geliştirilen `Ebeveyn Tutum Ölçeği` kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Bursa ili merkez ilçelerindeki bağımsız anaokulları ve resmi anasınıflarında öğrenim görmekte olan 198 okul öncesi dönem çocuğu ile bu çocukların anneleri ve öğretmenleri oluşturmuştur. Araştırma ilişkisel tarama modeliyle yapılmıştır. Örneklem seçilirken `seçkisiz olmayan örnekleme` yöntemlerinden `uygun örnekleme` yaklaşımı esas alınmıştır. Okulöncesi dönem çocuklarının prososyal davranışlarının yaş, cinsiyet, okul öncesi eğitim süresi, kardeş sayısı, doğum sırası, anne baba eğitim durumu, anne baba yaşı ve sosyo-ekonomk düzeye göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğine `Indepented Sample t-Test ` ve `One Way Anova` parametrik testleri kullanılarak bakılmıştır. Ayrıca okul öncesi dönem çocuklarının prososyal davranışları ile annelerinin prososyal davranışları arasındaki ilişki `Pearson Çarpım Momentler Korelasyon Katsayısı` belirlenmiştir. Ebeveyn tutumlarının ve yetişkin prososyalliğinin çocuk prososyalliği üzerindeki etkilerini saptamak amacıyla `Çoklu Hiyerarşik Regresyon` yapılmıştır. Araştırma bulguları okul öncesi dönem çocuklarının prososyal davranışlarının 60-72 ay grubu çocukların lehine farklılaştığını ortaya koymuştur. Yapılan korelasyon analizi sonucunda çocukların prososyal davranışları ile annelerinin prososyal davranışları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca ebeveyn tutumlarından otoriter tutumun çocuk prososyalliği üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

This study was carried out in order to determine the relation between the prosocial behaviours of the 48-72 month old children and the prosocial behaviours and attitudes of their mothers. For this purpose `Personal Information Form` in which demographic information of the sample takes place, `Child Prosocialness Scale- Mother and Teacher Form` which was developed by Bağcı (2015), `Adult Prosocialness Scale-Mother Form` and `Parent Attitude Scale` which was developed by Karabulut-Demir and Şendil were utilized. The sample of the research consists of 198 preschool children, who study in independent kindergarten and official nursery classes, in the central province of Bursa and the mothers of these children. The research was carried out with relational scanning model. While choosing the sample the `appropriate sampling` approach, which is one of the `non random sampling` methods, was based on. Whether the prosocial behaviours of the preschool children differ according to age, gender, preschool education span, the number of siblings, birth order, parental education status, the age of the parents and economic status was surveyed using the `Independent Sample t-Test` and ` One Way Anova` parametric tests. In addition the relation between prosocial behaviours of the preschool children and the prosocial behaviours of their mothers was determined using `Pearson Product Moment Correlation Coefficient`. In order to determine the effects of the parental attitude and adult prosocialness on child prosocialness `Multi Hierarchic Regression` was conducted. The findings of the research revealed that the prosocial behaviours of the preschool children differ on behalf of 60-72 months old children. As a result of the correlation analysis a positive relation was found between the prosocial behaviours of the children and the prosocial behaviours of their mothers. In addition it was concluded that authoritarian attitude, which is one of the parental attitudes, had a significant effect on child prosocialness.