2019 Türkçe öğretim programı ve ilkokul Türkçe ders kitaplarının eleştirel okuma becerisi açısından değerlendirilmesi

Abstract

Öğretim programları çağın gerektirdiği becerileri eğitim kurumlarında öğrencilere kazandırmayı hedeflemektedir. Sınıflarda kullanılan ders kitapları ise öğretim programları doğrultusunda hazırlanarak öğrencilerin amaçlanan becerileri kazanmasında etkin rol üstlenmektedir. Öğrencilere öğretim programları ve ders kitapları aracılığı ile kazandırılması amaçlanan becerilerden biri de eleştirel okuma becerisidir. 21 yy.'da öğrencilerin eleştirel okuma becerilerini kazanmaları önemli görülmektedir. Eleştirel okuma becerilerini eğitim kurumlarında öğrencilere kazandıracak ana derslerden biri de Türkçe dersidir. Eleştirel okuma becerisine sahip bireylerin çevrelerinde karşılaştıkları olay, olgu, düşünce, reklam, görsel, politika ve benzeri kavramlar hakkında sorgulayıcı ve değerlendirici bir bakış açısına sahip olması gerektiği düşünülmektedir. Bu doğrultuda 2019 İlkokul Türkçe Dersi Öğretim Programı kazanımları ve İlkokul Türkçe ders kitaplarının okuma metinlerine ait etkinlikler içerisinde eleştirel okuma ölçütlerinin nasıl yer aldığının belirlenmesi bu araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Analitik araştırma yöntemiyle gerçekleştirilen bu çalışmada 2019 İlkokul Türkçe Dersi Öğretim Programı kazanımları ve İlkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma metinlerine ait etkinliklerde eleştirel okuma becerilerini kazandırmaya yönelik kazanımların ve etkinliklerin ne düzeyde var olduğunu derinlemesine bir çözümleme yaparak belirlemek için doküman analizi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak İpek ve Sadioğlu'nun (2010) belirlediği 50 maddelik `Eleştirel Okuma Ölçütleri` kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; 2019 İlkokul Türkçe Öğretim Programı kazanımlarının 1. sınıf düzeyinde beş, 2. sınıf düzeyinde beş, 3. sınıf düzeyinde 14 ve 4. sınıf düzeyinde ise 22 eleştirel okuma ölçütüne karşılık geldiği tespit edilmiştir. İlkokul Türkçe ders kitabı okuma metinlerine ait etkinliklerde ise TDK1A kodlu kitapta sekiz; TDK1B kodlu kitapta 11, TDK2 kodlu kitapta 15, TDK3A kodlu kitapta 13, TDK3B kodlu kitapta 23 ve son olarak TDK4 kodlu kitapta 24 ölçüte karşılık gelen etkinliklere rastlanmıştır. Genel olarak değerlendirildiğinde 2019 İlkokul Türkçe Öğretim Programı kazanımlarında ve Türkçe ders kitabı okuma metinlerine ait etkinliklerde öğrencilere eleştirel okuma becerisini kazandıracak kazanım ve etkinlikler olmasına rağmen bu kazanım ve etkinliklerin sınıf düzeylerine göre farklılık göstermektedir. Bununla beraber `Eleştirel Okuma Ölçütleri`nde yer alan ölçüt sayısının yarısından azını karşıladığı belirlenmiştir. Bu sonuç doğrultusunda araştırmada eleştirel okuma becerisini kazandıracak kazanımların ve ders kitabındaki okuma metinlerine ait etkinliklerin alan uzmanlarının görüşleri doğrultusunda daha çok sayıda ölçütü karşılayacak düzeyde artırılması, yer verilmeyen ölçütlere de yer verecek şekilde düzenlenmesi önerilmiştir. Araştırmada sunulan bir diğer öneride 2019 İlkokul Türkçe Öğretim Programı ve Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma metinlerine ait etkinliklerin, öğrencilerin eleştirel okuma becerisi kazanmasına yönelik etkisinin tespit edileceği deneysel çalışmaların yapılmasıdır.

The curriculum aims to provide the students with the skills required by the age in educational institutions. The textbooks used in classrooms are prepared in line with the curricula and play an active role in gaining the students' intended skills. In the 21st century, it is important that students acquire critical reading skills. One of the main courses that will provide students with critical reading skills in educational institutions is Turkish. It is thought that individuals with critical reading skills have a questioning and evaluative perspective about the events, phenomena, thoughts, advertisements, visuals, politics and similar concepts they encounter in their environment. The aim of this study is to determine how the critical reading criteria take place in the activities of the reading texts of the primary school Turkish course books and the achievements of the 2019 Primary School Turkish Lesson Curriculum. In this study, which was carried out by analytical research method, document analysis was used to determine the level of acquisitions and activities in order to gain critical reading skills in the activities of the reading texts in the primary school Turkish course books and activities of the primary school Turkish textbooks. In the study, Critical Reading Criteria 50 of 50 items determined by İpek and Sadioğlu (2010) was used as data collection tool. As a result of the research; It has been determined that the achievements of the Turkish Language Teaching Program in 2019 correspond to five critical reading criteria at the first grade level, five at the second grade level, 14 at the third grade level and 22 at the fourth grade level. In the activities related to reading texts of primary school Turkish textbook, TDK1A coded eight; Activities in the TDK1B coded book were 11, TDK2 coded book 15, TDK3A coded book 13, TDK3B coded book 23 and finally TDK4 coded book 24 activities. Generally speaking, although there are gains and activities that will enable students to acquire critical reading skills in 2019 Primary School Turkish Teaching Program gains and activities related to Turkish textbook reading texts, these gains and activities vary according to class levels, but meet less than half of the criteria in Critical Reading Criteria. It has been identified. In line with this result, it has been suggested that the gains to gain critical reading skills and activities related to reading texts in the textbook should be increased to meet a greater number of criteria in accordance with the opinions of the field experts and should be arranged to include the criteria which are not included. Another suggestion presented in the study is to conduct experimental studies to determine the effect of reading texts activities in the Turkish Language Teaching Program and Turkish textbooks in order to gain critical reading skills.