Ali Şeriati`nin düşünce sisteminde merkezîbir kavram olarak tevhidin rolü

Abstract

İranlı Müslüman düşünür ve yazar Ali Şeriati, özellikle çağdaş İslam düşüncesi üzerine eserler veren ve sıra dışı fikirleriyle İslam toplumunda derin tesirler bırakan bir düşünce adamıdır. Biz bu çalışmamızda Ali Şeriati'nin geleneksel İslamî düşüncenin yeniden yapılandırılması adına tevhid kavramına getirdiği yeni yorum ve değerlendirmelerine ve bu kavramı merkeze alarak oluşturduğu düşünce sistemine yer verdik.Çalışmamızın amacı bir inanç meselesi olarak bilinegelen tevhid kavramının, Şeriati tarafından bir dünya görüşü şeklinde yeniden yorumlanarak hayatın bütün alanlarına yansıyan bir düşünüş tarzına nasıl dönüştürüldüğünün belirlenip değerlendirilmesidir. Bu bağlamda tevhidî düşünüş tarzının onun tarihsel, toplumsal ve insanî okumalarının temelinde nasıl yer aldığı araştırılmış ve bu fikirlerin bir düşünce sistemine nasıl dönüştürüldüğü incelenmiştir. Tevhidî görüşe dayalı olarak tarih, toplum ve insanı yeniden yorumlayan ve değerlendiren Şeriati'nin bu birlikçi görüş çerçevesinde ortaya koyduğu fikirleri tarih felsefesi, toplumbilim ve insanbilim başlıkları altında irdelenmiş, tevhidî bakışın Şeriati'nin fikir hayatındaki merkezî konumuna ve düşüncelerinin belirginlik kazanmasındaki rolüne dikkat çekilmiştir. Ayrıca onun farklı düşünce ve inanışlara yaklaşımında tevhidî dünya görüşünden ne ölçüde faydalandığı değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Ali Shariati, an Iranian Muslim philosopher and author, is a scholar who wrote books on, especially, contemporary Islamic thought and had a lasting impact on the Islamic society by his original ideas. This research contains Ali Shariati's interpretation of the concept of Tawhîd in the name of reconstruction of the traditional Islamic thought and his system which he produced in line with this purpose.The main purpose of this study is to determine and to evaluate how the concept of tawhîd which is well-known as a matter of faith was interpreted by Shariati as a worldview and thought affected the whole life. In this context, the impact of his tawhid centered thought on his readings of history, society and human being is analyzed, and also, the process of transformation of these ideas to a system of thought is examined. Shariati who re-interpreted and evaluated history, society and people, presented his attitude in accordance with his tawhid centered thought. In this research, Shariati's thought is analyzed in terms of philosophy of history, sociology and human sciences and his tawhid centered thought is remarked. Besides, it is dealt with the role of his tawhid centered thought in his approach to other belief systems.