Kurum, endüstri ve kaynak bazlı faktörlerin firma performansı üzerine etkisine ilişkin bir araştırma

Abstract

Stratejik yönetim disiplinin tarihsel gelişimini inceleyen çalışmalar, 2000'li yıllardan sonraki eğilimin firma dışına yöneldiğini ifade etmektedir. Kurum temelli görüş de bu eğilimin bir sonucu olarak yükselen ekonomiler bağlamında ortaya çıkmış önemli bir kuramsal argümandır. Çalışmada kurum temelli görüş ve stratejinin üçayağı perspektifi kavramsal ve kuramsal olarak tartışılmış ve firmaların ihracat performansları üzerindeki kurumsal etkiler çerçevesinde ampirik olarak test edilmiştir. Ampirik çalışma yazında geliştirilen ölçekler kullanılarak yapılan anket araştırması ile gerçekleştirilmiş olup elde edilen verilere SPSS'te korelasyon ve regresyon analizleri uygulanmıştır. Bulgular, stratejinin üçayağı perspektifinin ve kurum temelli görüşün, stratejik yönetim alanındaki önemli tartışmalardan biri olan firma performansı konusunda açıklayıcı olduğunu göstermektedir. Stratejinin üçayağı perspektifi çerçevesinde firmaların sahip oldukları kaynak ve yeteneklerin, sektördeki konumlarının ve kurumsal çevrelerinin, ihracat performanslarını olumlu etkilediği bulunmuştur. Ayrıca normatif ve bilişsel kurumsal faktörlerin ihracat performansı üzerinde olumlu etki ettiği de bulunmuştur. Çalışmanın en önemli çıkarımlarından birisi hem stratejinin üçayağı perspektifinin hem de kurum temelli görüşün stratejik davranışları da açıklayabilecek potansiyele sahip olduğudur. Kuramsal olarak kurum temelli görüşün artık başlı başına bir araştırma sahası haline geldiği ve sahip olduğu terminoloji ve metodoloji ile beslendiği kurumsal kuram yazınından farklılaştığı da çalışmanın çıkarımları arasındadır. Sonraki çalışmalarda, firma davranışlarının farklılaşmasında kurumsal çevrenin rolünün incelenmesinin kurum temelli görüş yazınının gelişimine katkı sunacağı düşünülmektedir.

The papers that study the historical development of strategic management point out that researches have focused to outside of firm after 2000s. Institution–based view is an important theoretical argument occurred in the context of emerging economies as a result of this tendency. In present study, it is argued conceptually and theoretically strategy tripod and institution–based view and tested empirically within the scope of the institutional effects on the export performance. Data used in empirical analysis was gathered by survey study. The scales in the survey were taken place in literature. Correlation and regression analyses were performed on the data by using SPSS. Findings show that strategy tripod and institution–based view are explanatory about the firm performance which one of the important arguments in the strategic management fıeld. Within the strategy tripod perspective, it is found that resources and capabilities, position in the industry and institutional environments of firms effect export performance positively. In addition, findings reveal that normative and cognitive institutional pillars have positive effects on export performance. Moreover, results suggest that both strategy tripod and institution–based view have potential to explain firm behaviors. It is also found that institution–based view became an independent theoretical field and the methodology and terminology of view have started to differ from institutional theory. Further researches, which study the role of institutional environment on the differentiated strategic behaviors of firms, will contribute to theoretical development of institution–based view.