1945-1971 arası dönemde İngiltere`nin Basra Körfezi politikası: Şeyhlikler üzerine bir inceleme

Abstract

İngiltere, 19. yüzyılın başlarında Hindistan merkezli çıkarlarını koruyabilmek için stratejik bir bölge olan Basra Körfezi'ndeki şeyhlikler ile bir anlaşma ilişkisi içerisine girmiştir. Bu ilişki çerçevesinde, 19. yüzyılın sonlarından itibaren şeyhliklerin dış politikalarını kontrolü altına alan ve emperyal rekabetin yaşandığı bu dönemde başka yabancı güçlerin bölgeye girişini engelleyen İngiltere, 1945 sonrası dönemde Hindistan'ın bağımsızlığını kazanmış olmasına rağmen petrol merkezli yeni çıkarların oluşması üzerine bölge ile olan bağını daha da derinleştirmiştir. Bu dönemden itibaren İngiltere şeyhliklerin iç işlerine daha fazla müdahil olmuş ve şeyhliklerin bürokratik sistemleri, İngiliz diplomatlar ve danışmanlar eliyle bizzat inşa edilmiştir. İngilizler tarafından inşa ve kontrol edilen bürokratik yapı, günümüzde İngiltere'nin bölge ülkeleri üzerindeki yumuşak gücünün de temelini oluşturmaktadır. Bu çalışmada, 1945-1971 yılları arasında İngiltere'nin Körfez bölgesinde izlediği siyaset, emperyalizm teorileri ve gayrı resmî imparatorluk kavramı ışığında analiz edilmektedir.

Britain had formed treaty relations with shaikhdoms in the strategic Persian Gulf in 19th century in order to protect her interests concerning India's and trade routes' protection. By signing treaties, Britain controlled foreign policies of shaikhdoms and prevented other foreign Powers to intervene. After 1945, although India has gained her independence, oil based interests of Britain made her commitment depper in the region. Bureaucratic systems of the shaikhdoms formed by British diplomats and advisers. This British formed and controlled bureaucratic structure is the basis of British soft power in the region. In this study, British foreign policy in the Gulf is analyzed based on theories of imperialism and the term `informal empire`.