Saponin içeren bazı bitkilerin radyasyona karşı antioksidan özelliklerinin araştırılması

Abstract

ÖZETYüksek Lisans TeziSAPONİN İÇEREN BAZI BİTKİLERİN RADYASYONA KARŞIANTİOKSİDAN ÖZELLİKLERİNİN ARAŞTIRILMASIÖmer YALINKILIÇAfyonkarahisar Kocatepe ÜniversitesiFen Bilimleri EnstitüsüKimya Anabilim DalıDanışman: Yrd. Doç. Dr. Hüseyin ENGİNARÜç farklı bitki türünden (atkestanesi, Aesculuc hippocastanum L. (AKE), yonca,Medicago sativa L. (YE) ve ıspanak, Spinacia oleracea L. (IE)) elde edilen saponiniçeren ekstrelerle beslenen ratlardaki X-radyasyonunun neden olduğu oksidatif stresekarşı glutatyon seviyeleri ve lipit peroksidasyonu üzerine etkisi araştırılmıştır. Buçalışmada 5 Grey (Gy), 10 Gy lik X-radyasyon (XR) dozu ve 5 Gy, 10 Gy lik XRdozuna ilaveten 25.0 mg/kg, 50.0 mg/kg bitki ekstrakları verilen ratlardaki kanserumundaki malondialdehit (MDA), glutatyon (GSH), askorbik asit (AA), retinol ve β-karoten konsantrasyonları ölçülmüştür. Sadece radyasyon verilen gruplarda radyasyondozunun artmasıyla kan serumundaki MDA(p <0.001) değerleri önemli ölçüde artarken,GSH (p <0.01) retinol, askorbik asit ve β-karoten seviyesi azalmıştır. XR ve ekstreverilen gruplarda, MDA serum konsantrasyon değerleri radyasyon dozuyla artarken,ekstre miktarının artmasıyla bu değerler önemli ölçüde azalmıştır. XR ve ekstraklamuamele edilen gruplarda, GSH, AA, retinol ve β-karoten seviyesi XR dozuyla önemlişekilde azalırken, bu değerler ekstre konsantrasyonunu artmasıyla artmıştır. AyrıcaXR+ekstrelerle muamele edilen gruplar kontrol grubuyla karşılaştırıldığı zaman GSH,β-karoten, retinol ve AA seviyeleri önemli ölçüde artarken sadece MDA değeri önemliölçüde azalmıştır. Bulunan sonuçlara göre, tüm ekstreler antioksidan sistemigüçlendirdiği, radyasyona maruz kalan ratlarda serbest radikallerin neden olduğu lipitperoksidasyonu düşürdüğü görülmüştür. Ancak tüm vücuda XR verilen ratlarda,AKE'nin antioksidan etkisi diğer iki ekstreye göre daha fazla olduğu bulunmuştur.2007, 64 SayfaAnahtar Kelimeler: Atkestanesi (Aesculuc hippocastanum L.), Yonca (Medicagosativa L.) ; Ispanak (Spinacia oleracea L.), Lipit peroksidasyon, X-ışınlar, Rat

ABSTRACTMaster ThesisINVESIGATION OF ANTIOXIDANT PROPERTIES SAPONINECONTAINING PLANTS AGAINST RADIATIONÖmer YALINKILIÇUniversity of Afyonkarahisar Kocatepe Graduate School of Natural and Applied SciencesDepartment of Chemistry, Supervisor: Asst. Prof. Dr. Hüseyin ENGİNARProtective effect of saponin containing extracts from three plant species used inTurkish traditional medicine against X-radiation (XR)-induced oxidative stress in ratwere evaluated for in lipid peroxidation (LPO) product and levels of glutathione:Aesculuc hippocastanum L. seed extract (AKE), Medicago sativa L. extract (YE) andSpinacia oleracea L. extract(IE). We assayed the effects of XR dose (5 Gy, 10 Gy) andXR+administration of plant extracts(25.0 mg/kg, 50.0 mg/kg) on serummalondialdehyde (MDA), glutathione (GSH), reduced ascorbic acid (AA), retinol andβ-caratone concentrations in rats. Only giving XR groups, the plasma MDA (p <0.001)value significantly increased but GSH (p <0.01), AA, retinol and β-caratoneconcentration in blood decreased with increasing XR doses. In the XR+extracts-treatedgroups, plasma concentrations of MDA were increased significantly with increasingradiation but their concentrations were decreased significantly with increasing extractconcentrations. Plasma concentrations of GSH, β-carotene, retinol and AA inXR+extracts-treated groups were decreased importantly with increasing XR but theirvalues increased with increasing extract concentrations. And also blood samples ofXR+extracts-treated groups compared with control group, GSH, β-carotene, retinol andAA significantly increased but only MDA values significantly decreased. The resultsshowed that all extract have enhanced the antioxidant status and have decreased theincidence of free radical-induced lipid peroxidation in blood sample of rats exposed XR.However, antioxidant effect of AKE given animal was more effective than that of YEand IE administered whole-body XR rats.2007, 64 pagesKeywords: Aesculuc hippocastanum L. seed extract, Medicago sativa L. extract,Spinacia oleracea L. extract, Lipid peroxidation, X-rays, Rat