Arap belâgatında hasr üslûbu ve kur`an meâllerinin hasr üslûbu açısından değerlendirilmesi

Abstract

Kur'an, mesajlarını muhataplarına farklı üslûplarla iletmiştir. Bu üslûplardan biri olan hasr sanatı (kasr), aynı meselede iki zıt yargıyı tek bir söz içinde kaynaştırarak, sıfatı mevsûfa veya mevsûfu sıfata tahsîs etmekle gerçekleşmekte ve anlamı birine tahsis etmektedir. Âyetlerde hasrla vurgulanan anlamın, meâllerde her zaman yansıtılmadığı, âyetin hasrın ifadesi için tercih ettiği üslûba denk veya yakın bir anlatım kullanılmadığı gündemi meşgul etmektedir. Yine hjasr üslûbundaki anlatım problemleri sebebiyle âyetlerin meâllerinde önemli anlam kayıplarının meydana geldiği, ilahî hikmet ve maksattan da uzaklaşıldığı da ileri sürülmektedir. Bu araştırma, bu hipotezin doğruluk ve yanlışlığını ortaya koymak ve gerekirse, hasrın Türk Dilinde ifadesi problemlerine çözüm önerileri sunmak üzere yapıldıBu çerçevede önce, âyetlerdeki hasr ifadelerini ayırt edebilmek ve anlayabilmek için Arap Belâgatında hasr üslûbu ayrıntılı şekilde incelendi. Ardından âyetlerdeki hasr ifadelerinin meâllerdeki tercümelerinin hasrı yansıtıp yansıtmadığının tespitinde yani meâl kritiğinde delil ve ölçüt olması için Türk Belâgatında hasr üslûbu incelendi. Böylece, dilimizde özgüleme, özgüleyiş ve daraltma isimleriyle de karşılanan hasr üslûbu, Türk Dilinde ilk defa hasrın bütün konu ve meselelerini kapsayıcı biçimde yazıldı. Yazılanlar çerçevesinde otuz âyetin yirmi meâldeki tercümeleri hasr üslûbu açısından değerlendirildi. Her bir tercümenin yanlışları ve doğruları gösterildi. Her değerlendirmenin sonunda âyetin hasr üslûbuna Türk Dilinde denk veya yakın bir üslûpla meydana getirilmiş bir meâl teklif edildi. Âyetlerdeki hasrı yansıtmadaki isabetleri ve üslûpları yönüyle meâllerin durumu ve kendi içlerindeki sıralamaları, Sosyal Bilimler İçin İstatistik Programı SPSS'ten faydalanılarak oluşturan tablolarda sayısal değerler ve yüzdelik oranlar hâlinde gösterildi. Araştırmanın neticesinde, âyetlerdeki hasr anlamının meâllerin birçoğunda ihmal ve terk edildiği ve âyetin, hasrın ifadesi için tercih ettiği üslûbunun dikkate alınmadığı görüldü. Bu itibarla hasr üslubunun Türk Dilinde ifadesi probleminin çözümüne ve yeni araştırmalara yönelik önerilerde de bulunuldu.

The hasr (kasr) style emerges from styles by merging the two opposing judgments into a single expression style and limiting the qualification to qualified or the qualified to qualification. However, most of the translations did not reflect the meaning of hasr in the Holy Quran to the Turkish language in an appropriate manner. The divine message and purpose that necessitated the choice of hasr in the speech was lost or diminished. It is ine-vitable to prove the accuracy and inaccuracy of this hypothesis and to provide solutions to the problems of expression in the Quran translations.For this purpose, firstly, in order to understand the hasr expressions in the Quran, was studied comprehensively the hasr in Arabic rhetoric. Then, in the determination of whether these hasr expressions reflect in the Quran translations the style of the hasr in the Turkish language was widely discussed in order to provide evidence and criteria. Errors and truths of each Quran translations in reflecting the hasr style into Turkish was shown. At the end of each evaluation, was suggested a translation of the Quran that was produced in the appropriate Turkish language way for the hasr way of the Quran. The status of the Quran translations was presented in terms of the expression of the meaning of hasr in Turkish verses and the ways of the hasr they used for this purpose were shown as nume-rical values and percentages in the tables created in the SPSS program for social sciences.