Kur`an`da aile modelleri bağlamında aile değerleri ve eğitimi

Abstract

Bu araştırma, aile değerleri ve eğitimini, Kur'an-ı Kerim'de yer alan aile modelleri bağlamında incelemeyi hedeflemektedir. Araştırma, bu amaç doğrultusunda üç bölümde ele alınmıştır. İlk iki bölüm araştırmanın kavramsal çerçevesini oluşturmaya yöneliktir. Birinci bölümde, aile, aile modelleri, aile değerleri ve aile eğitimi kavramları; sosyoloji, psikoloji, felsefe ve eğitim bilimleri alanına ait çeşitli kaynaklar baz alınarak incelenmiştir. İkinci bölümde aynı kavramların tanımsal çerçevesi, Kur'an-ı Kerim bağlamında oluşturulmuştur. Üçüncü bölümde ise, ilk iki bölümde elde edilen veriler analiz ve sentez yöntemleriyle bir araya getirilerek incelenmiştir. Bu aşamada öncelikle Kur'an-ı Kerim'deki aile modelleri tespit edilmiştir. Kur'an'daki aile modelleri, örnek şahsiyetlerin ve peygamberlerin anlatıldığı kıssalardan oluşturulmuştur. Bir sonraki aşama olarak, tespit edilen aile modellerinin değerleri, eş anlamlı ve yakın anlamlı olanlar aynı başlık altına alınarak on başlıkta toplanmıştır. Bu değerler; iman, iffet, nikah akdi-sadakat, sevgi-aşk, af-merhamet, sabır, adalet, doğruluk-dürüstlük, sorumluluk ve alçakgönüllülük-tevazudur. Bu başlıklar incelenirken değerlerin kazanım haline gelmesi için bağlantılı oldukları temel duygulara da yer verilmiştir. Araştırmada değerlerle ilişkilendirilen duygu ve kavramlar; güven, sevgi, bağlanma, korku, hayranlık, sonsuzluk hissi, utanma/mahcubiyet, vefa, empati, haz kontrolü, hak kavramı ve sorumluluk duygusudur. Ayrıca, tespit edilen değerler ve duyguların kıssalardaki yansımalarının bulunduğu ayeti kerimeler de aktarılmıştır. Ayeti kerimelerde bulunan uygulamalar eğitimsel olarak incelenmiştir. Sonuç olarak, tüm bu veriler harmanlanarak Kur'an'daki aile modelleri bağlamında; örnek olaylar ve uygulamalara yer verilerek aile değerleri ve eğitiminin yol haritası çıkarılmaya çalışılmıştır.

This research aims to investigate family morals and education regarding to the models of family explained in the Quran. The paper is separated to three sections for this purpose. The first two sections include the conceptual aspects of the research. The family, family model, family ethics and family education concepts are defined according to the sociology, psychology, philosophy and educational science references from different sources in the first part while the second part includes the same concepts with Quran's descriptions. The third part combines these two conceptual study with analysis and synthesis approaches. The method of these approaches starts with finding the family examples in the Quran, which are hided in the model people and prophets anecdotes. Then the illustrated model ethics are classified into 10 subtitles by combining the synonyms and close meanings in one title. These subtitles for the ethics are as follows; faith, chastity, wedding contract-loyalty, love-like, forgiveness-compassion, patience, justice, truth-honesty, responsibility and humility-modesty. The investigation of this ethics are explained with the emotions and concepts, that convert education of the ethics to permanent winnings; trust, love, attachment, fear, admiration, feeling of eternity, embarrassment, loyalty, empathy, pleasure control, the concept of rights and sense of responsibility. To strengthen the links in the research; the versicles that include the illustration of the ethics in the parables are mentioned, and the practices in the parables are analysed according to educational purposes. As a conclusion, the data analysis and synthesis are used to create a collation with the light of Quran models to clarify a path for family ethics and education.