Afyonkarahisar`da mermer artıklarının depolanması

Abstract

Afyonkarahisar bölgesi Türkiye'nin en önemli mermer endüstri merkezlerindenbirisidir. ?sletilebilir toplam mermer rezervinin (3.872.000.000 ton) yaklasık % 3.5'inesahip olan Afyon bölgesi toplam blok üretiminin % 9'unu sağlamaktadır. Değisikbüyüklükte yaklasık 400 mermer isleme tesisine sahip olan Afyon, toplam plakaüretiminin ise % 19'unu gerçeklestirmektedir. Tüm bu üretim faaliyetlerinin bir sonucuolarak da, bu bölgede yılda 600.000 ton civarında mermer artığı açığa çıkmaktadır. Buartıkların bir kısmı yeniden değerlendirilerek ekonomiye kazandırılırken, büyük birçoğunluğu atılmaktadır. Atılan bu artıklar zaman zaman çevreye gelisigüzelbırakılmakta ve çevre kirliliğine sebep olmaktadır. ?scehisar-Afyon bölgesinde, üçfarklı yerde mermer artığı depolama sahası bulunmaktadır. Organize Sanayi, SusuzBoğazı ve ?scehisar mermer ocakları civarında bulunan artık depolama sahalarına hertürlü katı ve sulu mermer artığı depolanmaktadır.Susuz Boğazı ve ?scehisar mermer ocakları civarında bulunan artık depolama sahalarıdüzensiz depolama sahası özelliği gösterirken, Organize Sanayi depolama sahasıdüzenli depolama özelliğine sahiptir. Daha önceleri rast gele yerlere dökülerek görselkirliliğe neden olan mermer artıklarının ekolojiye etkisi, bu depolama alanlarınınfaaliyete geçirilmesiyle minimum düzeye indirilmistir.Organize sanayi bölgesi mermer artıkları depolama sahasının çevreye olan etkisiniazaltmak amacıyla, sahanın zemin özellikleri belirlenmis ve depolama alanınıntabanına plastisitesi yüksek inorganik kil serilerek, geçirimsiz bir yüzey elde edilmistir.Depolama sahasındaki katı ve sulu mermer atıkların kimyasal analizleri yapılarakçevreye etki edecek bir kirlilik unsuru olup olmadığı incelenmistir. Yine çok incemermer partiküllerinden olusan sulu mermer artıklarının tane boyut analizleri yapılmısve %70 inin 100 Q'un altında olduğu tespit edilmistir. Sızıntı suların ve içerdiği mikronboyutlu partiküllerin yer altı suyuna karısmasının önlenmesi amacıyla da çakıl drenajtabakası içine 100 mm çaplı, delikli HDPE drenaj boruları yerlestirilmistir. Bu islemlersonucunda sulu mermer artıklarının yeraltı suyuna etkisi olup olmadığı, çevredekiyeraltı su kuyularından alınan su örneklerinin kimyasal analizleri ile ortayakonulmustur. Kimyasal analiz verileri ile aynı kuyuların 2000 yılındaki değerlerikarsılastırılmıstır. Yapılan incelemeler sonucu yeraltı suyunda, mermer artıklarındankaynaklanan herhangi bir kirliliğinin olmadığı tespit edilmistir.Anahtar kelimeler: Afyonkarahisar, mermer, artık, artık depolama

The area of Afyonkarahisar is considered to be the most important marble producingcenters of Turkey. It has %3.5 capacity of the total usable marble reserves(3.872.000.000 tonnes) and it provides %9 of the total marble block production. In thisarea, there are around 400 marble factories of different sizes and capacities constituting% 19 of the total production capacity. As a result of such activity, 600.000 tonnes ofmarble extras are produced. While a big part of such extras are re-cycled to benefit thegeneral economy of the country, other left over is considered to be as waste, Suchwastes are often left in such a manner that they cause an environmental problem. Thereare 3 waste storage fields at the Iscehisar - Afyon area. In those storage fields all sortsof waste marble of various forms are pilled up. Such storage fields are located near TheOrganized Industrial Area, Susuz Bogaz and Iscehisar marble deposits.While those storage fields near the Susuz Bogaz and Iscehisar storage fieldsdisorganized, the storage fields near the Industrial Area is much more organized. It istrue to point out that prior to the foundation of those waste deposits, there has been agreat ecological problem, however with such storage fields activity for the waste andleft over, the impact on the environment and ecology has been minimized.The waste and left over of the marble production deposed at the site near the OrganizedIndustrial Area had been structured in such a way that the basement of the storagefields had been covered with special materials to prevent any negative impact on thesoil and consequently the ecology of the Area. Further more, a chemical analysis hadbeen conducted on the hydrous and non hydrous wastes of the marbles deposits. Also,comprehensive tests and analysis of the particles of the left over of the abovementioned types of the marbles had been conducted thoroughly to assertain the impacton underground water arteries and the whole process proved to be as safe as it couldpossibly be.Keywords: Afyonkarahisar, marble, waste, waste stored